Güzelyurt Tarihi

Güzelyurt (Gelver)i’deki yaşam hakkında ilk kesin bulgular Hıristiyanlıkla beraber başlar. Ancak yörede bulunan obsidiyen ve çanak çömlek parçaları bize bu yörede yaşamın Paleolitik çağda varolduğunu kanıtlar. Eski adı Karballa, daha sonra Gelveri olan Güzelyurt, paleolitik çağdan beri insanlara yurt olmuştur. Şu andaki ilçe önemli bir neolitik (M.Ö 6500 – 5000) yerleşim merkezi üzerine kurulmuştur. Bu bölge Eti, Hitit, Pers, Kapadokya krallığı, Eski yunan, Roma, Bizans, Selçuk ve Osmanlı medeniyetlerine beşiklik yapmıştır. M.Ö. 2000’den itibaren bölgede Hititler’in yaşadığını Güzelyurt içerisinde, Sivrihisar yolu üzerinde bulunan “Kulaklı Tepe”de iki kale kalıntısı ve “Analipsis Tepesi”’indeki kilisenin üzerinde oturduğu duvarlardan anlıyoruz. Yine Mamasun baraj gölü çevresinde Hitit yazıtları ve kabartmaları vardır. Güzelyurt’un da içinde bulunduğu bölge M.Ö. VI. yy. da Pers İmparatorluğuna katılmıştır. Bu dönemde zaten var olan Feodal sistem daha da gelişmiş, köle satışı hızlanmış, bir yandan da bölgede Pers Ateşgedeleri görülmeye başlanmıştır. Persler, Kapadokya insanını kültürel ve dini açıdan öylesine etkilemiştir ki, Büyük İskender’ in bölgeyi işgalinde, İskendere boyun eğmeyerek Pers soylularından birini kral kabul ettiler. M.Ö. 332 yılında Kapadokya krallığını kurdular. Bu dönemde halk siyasi olaylarda da daima Persleri desteklemişlerdir. Hititler’in çok tanrılı dinlerinden sonra, bu yıllarda ateşe tapmayı ve Tanrıya inanışı birleştiren “İpsistaryo dini” ortaya çıktı. Bu din, büyük toprak faaliyetleri arasında rağbet gördü .M.Ö. 17. yy. da bölge Roma İmparatorluğu topraklarına katıldı. Fakat kral gücündeki dini liderlerin (rahipler) yönetimi M.S. 2. yy.’ a kadar azalarak da olsa devam etmiştir. Coğrafi Konumu : İç Anadolu Bölgesi'nde Aksaray İline bağlı bir ilçe olan Güzelyurt, doğusunda Niğde, güneyinde yine Niğde ili ile Merkez ilçe, batısında Merkez ilçe, kuzeyinde de Gülağaç ilçesi ile çevrilidir. Güzelyurt (Gelveri), Aksaray’ a 45km., Ihlara vadisine ise 15km.uzaklıktadır. Doğal konumu, XIX.yüzyıla ait mimarlık örnekleriyle Kapadokya merkezleri arasında seçkin bir yeri vardır. Güzelyurt'taki ilk yerleşimin Paleolitik çağlarda başladığı ele geçen buluntulardan anlaşılmaktadır. Yöre Asur, Hitit, Med, per, Kapadokya Krallığı, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminde yerleşim alanı olmuştur. Güzelyurt (Gelveri) Kapadokya Bölgesinde yeraltı şehirleri, kayalara oyulmuş eserler, Bizans dönemi yapıları, kiliseler ve manastırları ile tanınmıştır.