İlçemizin tarihi çok eskilere dayanır. Çeşitli bölgelerde yapılan kazılar sonucunda bulunan altın, bronz, süs eşyaları ile çömlek ve kerpiç mezarlar bizi M.Ö. 3000 yıllarına yani eski yunan’ ın en parlak devri olan klasik döneme götürür. İlçemizde yaşayan halkın büyük kısmı 1778 - 1779 Osmanlı - Rus savaşından sonra Kafkaslardan (Batum) gelip Köklük, Akbaba, 1960 lı yıllara kadar Çilader olarak anılan ve Çağlayan, Çınar, Çandır Mahallelerinden oluşan şimdiki Çaybaşı Merkezinin bir kısmına yerleşmişlerdir. Çilader isminin veriliş sebebi “Osmanlı devletinin son dönemlerinde Üretimin çok düşük, yetişkin insanların askerde, cephelerde bulunması nedeniyle, yorgun ve fakir düşen halkın büyük çoğunluğunun bir yandan yoksullukla bir yandan da Ermeni ve Rum çeteleri ile mücadele etmek zorunda kalmış olması, bu mücadelenin kazanılmasında halkın çok çile ve eziyet çektiğinden dolayı yöreye çile çekmekten “Çileder” adının verildiği rivayet edilmektedir. 1961 yılında Çilader ismi Türk Dil Kurumunca değiştirilerek Akçay ile curi Çayları arasında yer alması nedeniyle ÇAYBAŞI ismini almıştır. Coğrafi Konum : Orta Karadeniz Bölgesi’nde, Ordu İline bağlı bir ilçe olan İlçemiz Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz bölümünde deniz sahilinden 21 Km içerde Ordu İlinin Güneybatısında yaklaşık 195 Km2 yüzölçümü ile yer alır.İlçemizin Kuzey ve doğusunda Ünye, Batısında İkizce, Güneyinde Akkuş, İlçeleri bulunmakta olup, denizden yüksekliği 530 metredir. En yüksek yeri 1050 m,en düşük yeri 350 m. olup, Ordu iline Uzaklığı 109 km. Ünye İlçesine 28, İkizce İlçesine 7 , Akkuş İlçesine’ de 40 km uzaklıktadır.