Rize Tarihi

Rize adinin, M.Ö. 7. yüzyilda baslayan kolonizasyon döneminde, yörede bol pirinç yetistirilmesinden ötürü kent yakinlarindan geçen çaya verilen “Rhizios” veya sonraki dönemlerde verilen “Rhizaion” dan geldigi söylenmektedir. M.Ö. 2. bin baslarinda tarim ve hayvancilikla ugrasan kimi topluluklarin yasadigi tahmin edilen Rize ve çevresinin yazili tarih dönemi, M.Ö. 7. yüzyilda Miletli denizcilerin yaptiklari seferlerle baslamaktadir. Bu dönemde Miletliler Dogu Karadeniz kiyilarinda ticari yerlesimler kurmuslardir. Daha sonra Kimmer, Med ve Pers akinlarina ugrayan yöreyi MÖ. 180’de Kral Pharnakes, M.Ö. 1. yüzyilda da Partlar ele geçirmis olup, yöre M.S. 10 yilinda Roma egemenligine girmistir. M.S. 4. yüzyildan baslayarak Sasani ve Bizans arasinda sürekli el degistirmis, 1071 Malazgirt Savasi’ndan sonra Türklerin eline geçmis, ancak Selçuklularin batiya yönelmesiyle tekrar Bizans egemenligine girmistir. Rize’nin bir kismi 1461’de diger yöreleri de 1509’da Osmanli topraklarina katilmistir. Rize, cumhuriyetin ilanindan sonra, 1924 yilinda il olmustur. Coğrafi Konumu : Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümünde yer alan Rize; batısında Trabzon’un Of ilçesi; güneyinde Erzurum’un İspir ilçesi, doğusunda Artvin’in Yusufeli ve Arhavi ilçeleri; kuzeyinde de Karadeniz ile çevrilidir. Karadeniz’e paralel konumdaki il toprakları Doğu Karadeniz’in en yüksek ve en engebeli kısmında yer alır. İl topraklarını Karadeniz kıyılarının hemen arkasında Doğu Karadeniz sıra dağlarının kıyı uzantıları engebelendirir. Aynı zamanda Rize Dağları ismi ile de bilinen bu dağların en yüksek kesimleri güney ve güneydoğuda ilin doğal sınırlarını oluşturur. Bu dağların en yüksek uzantıları doğu il sınırları dışındaki Kaçkar Dağı (3.937 m.), Hunut Dağı (3.560 m.), Koyunsokağı Vacakar Dağı (3.458.m.), Çaymakçur Tepesi (3.420 m.), Gudashevsivrisi Tepesi (3.406 m.), Koyunsokağı Tepesi (3.342 m.), Marsis Tepesi (3.334 m.) ve Aşağı Karataş Tepesi (3.322 m.) ile Verçenik (Üçdoruk) Tepesi’dir (3.711 m.). Bu dağlar derin akarsu vadileri ile bölünmüştür. Çok sayıda akarsu tarafından bölünen bu düzlüklerin tabanı ovaları oluşturur. Akarsuların getirdiği alüvyonlar Karadeniz kıyısından içeriye doğru taraça şeklinde düzlükler meydana getirmişlerdir. Bunlardan en geniş olanı Ardeşen ilçe merkezinin yerleşim alanını oluşturan Fırtına Deresi’nin taban seviyesi ovasıdır. İkizdere’de Varda, Gökyayla, Cimil, Ovit; Çayeli’nde Karos; Pazar’da Ambarlı, Varap; Çamlıhemşin’de Varoş, Elevit, Trovit, Ovit, Palovit, Çiçekli, Ayder, Başhemşin, Salinov, Kavran; Ardeşen’de Duta; Fındıklı’da Taşlı yaylaları ilin diğer düzlükleridir. Yüzölçümü : 3.920 km2 dir.