Çakmakkaya Tarihi

Eski Zazaca adı "Dolek" tir. Yıllarca Palu ilçesine bağlı olan Çakmakkaya köyü, Arıcak İlçesi ilçe olunca Arıcak'a , Alacakaya ilçesi ilçe olunca da Alacakaya'ya bağlanmıştır. Çakmakkaya köy olarak geniş bir alana sahiptir. Kuzeyinde Halkalı Köyü, Kayaönü'ne bağlı Homel mezrası, güneyinde Alacakaya ilçesi ile Altıoluk Köyü, batısında Sori Maden Ocakları ve Sularbaşı Köyü, doğusunda ise Gürçubuk Köyü ile komşudur. İki mahalleden oluşan Çakmakkaya Köyünün Yukarı Mahallesinde yaklaşık 100 hane, Aşağı Mahallesinde ise yaklaşık 140 hane mevcuttur. Köyün Kurum, Sayrek, Korkor adlı yazlık yaylaları mevcuttur. Bundan 20 - 30 yıl önce köylüler bu yaylalara göç eder, üç ay kadar kaldıktan sonra tekrar köye dönerlerdi. Fakat yaşanılan terör olaylarından nasibini alan Çakmakkaya Köyü halkı da artık yaylalara gitme işini bırakmıştır. Köye ait hayvanlar hala bu yaylalardan faydalanmaktadır. Yukarı Çakmakkaya Köyü Ak dağlarının eteğine 80 derece meyilli olarak kurulduğundan sık sık kış aylarında çığ ve sel felaketlerine de maruz kalmaktadır. Yetkililerin dağın eteğine yapmış oldukları sekiler nedeniyle kısmen bir düzelme olmuş ise de zamanla bu sekiler tekrar yıkılmıştır. Aşağı Çakmakkaya Köyü, Yukarı Çakmakkaya Köyüne nazaran daha düz bir alana kurulmuştur. "HIJLA' mahallesi Artukoğulları zamanında inşa edilmiş bir kışladır. Bu kışla zamanla Tıl Tepesinden heyelan nedeniyle kopmuş ve yaklaşık 100 metre aşağıya kaymıştır. Yine bu kışlanın yaklaşık 200 metre aşağısında IV. Murat zamanında yapılmış olan bir Han (Kervansaray) mevcuttur. Bu han İpek Yolu üzerindedir. Köy bundan yaklaşık bir buçuk asır önce Palu Beylerinden Karacimşit Beyin hükmü ve tasarrufu altındaydı.