Doğubeyazıt Tarihi

Doğubayazıt, Anadolu'nun doğusunda, Trabzon-İran transit şose yolu üzerinde eskilerin istasyon dediği Sarıova denilen yerde kurulmuştur. Merkez ilçenin 93 km doğusunda, Erzurum-İran yolu üzerindedir. İlçe toprakları genellikle engebeli ve yüksektir. İlçe merkezi düzlükte kurulmuştur. İlçenin köyleriyle birlikte 1980 yılı nüfusu 73.794 kişi, 2002 yılı nüfusu ise 105.754 tür, alanı 2.383 km², nüfus yoğunluğu ise km² başına 44 kişidir. Ağrı'nın en eski, tarihi ve gelişmiş ilçesidir. Kendi adını taşıyan ovanın güney doğusunda kurulmuştur. Ağrı tarihine ilişkin olarak ''Ağrı'nın tarihi''diye anlatılanlar aslında uzun süre il merkezi durumunda olan Doğubeyazıt tarihidir.Doğubayazıt'ın İran sınırında ve Türkiye-İran transit yolunun geçtiği yede bulunması,tarihi bakımdan buranın önemini arttırmıştır İlçe zengin bir tarihe sahiptir.Eski Beyazıt'ta ve kalede Urartu mezarlarının oluşu,şehrin tarihini çok eskileri götürür.Doğubeyazıt'ın ilk kurulduğu yer,Yukarı Beyazıt'taki eski kaledir.Kale Trabzon yolu çizergesinde bir gümrük merkezi olarak sürekli gelişmiştir.Beyazıt kalesi her devirden izler taşır.Urartular Van'dan Alagöz dağlarına,Gökçe Göl'e kadar uzandığı için Beyazıt,uzun süre onların egemenliğine kaldı.625 yılında Aras kıyılarında gelen Hazar Türkleri tarafından zapt edildi.M.Ö 250 yıllarında bölge Pers krallığı ile Romalılar arasında birkaç defa ek değiştirdi.Küçük Arsaklılar (M.Ö 150-M.S 430) çağında Beyazıt Ovası'na Gokovit sancağı adı veriliyordu. Digor ile Iğdır kalesindeki çift başkenti de içine alıyordu.Sonradan belirli aralıklarla Romalılar,İranlılar,Araplar,Bagratlar ve Bizanslıların yönetimine girdi . Coğrafi Konumu : Ağrı iline bağlı bir ilçe olan Doğubeyazıt, doğusunda İran Devleti sınırları, batısında Taşlıçay ve Diyadin ilçeleri, kuzeyinde Iğdır, güneyinde Çaldıran ilçeleri ile çevrilidir. İlçe toprakları çok dağlık ve yüksektir. Kuzey kesimini dorukları ilçe sınırları dışında kalan Durak ve Kale dağlarıyla Ağrı Dağı engebelendirir. Küçük Ağrı Dağı kuzeydoğuda 3.896 m.ye yükselir. İlçenin güneyini yükseltisi ilçe sınırları dışarısında kalan Tendürek Dağları engebelendirir. Doruğu ilçenin Diyadin ve Taşlıçay ilçelerine komşu olduğu kesimde 2.934 m.ye erişen Arı Dağı da batı ve kuzeybatısını engebelendirmektedir. Türkiye'nin en yüksekteki göllerinden biri olan Balık Gölü ilçenin kuzeybatısında yer alır. İlçe topraklarını Sarısu sulamaktadır. sarısu, İran'da Zengimar Suyu adı ile Aras Irmağına katılır. Ağrı Dağı eteklerinde birkaç küçük göl bulunmaktadır.Deniz seviyesinden 1.650 m.yüksekliktedir. İl merkezine 97 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 2.424 km2 dir.