Eleşkirt Tarihi

Eleşkirt, Murat vadisinin Erzurum a geçit veren batı ucunda olduğu için, iran ve Kafkaslar ile Anadolu arasında bir köprü niteliği taşıdı. Bu sebeple tarih boyunca orduların geçtiği, bazen de savaştığı bir alan oldu. Toprakkale ve verimli Eleşkirt ovası; Arsaklılar, Romalılar, Sasaniler, Araplar, Bagratlılar, Bizanslılar, Selçuklular, Moğollar, ilahlılar, Celayırlılar, Karakoyunlular ve Akkoyunlular egemenliğinde kaldı. 1064 te çağrı Bey in oğlu Yakuti bey tarafından fethedildiği halde, zaman zaman iranlıların işgaline uğradı. Timurlulardan şah Ruh ile Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ve oğulları arasında mücadelelere sahne oldu. Yavuz Sultan Selim döneminde Safeviler den alınıp Osmanlı topraklarına katıldı (1514). ilçe Osmanlı idaresi altında bulunduğu süre içinde önceleri Van, sonra da Erzurum eyaletine bağlanan Beyazıt Sancağının ocağı olarak yönetildi. Beyazıt Sancağının Erzurum a bağlandığı sırada 5 bucak, 115 köyden meydana gelen bir kaza haline getirildi. 1828, 1856 ve 1877 1878 Osmanlı Rus savaşlarında bir süre Rusların eline geçti. Eleşkirt 1877-1878 harbinde savaş alan? oldu. Tatlıoğlu Mehmet Paşa nın savunduğu bölge, Paşa nın şahadeti üzerine Rus ordularının kontrolüne girdi (7.6.1878). Savaşta yenik sayıldığımız için Ağrı topraklarının büyük bir kısmı ile birlikte Eleşkirt de, 1878 Yeşilköy Antla?mas? ile Ruslara bırakıldı. Daha sonra Berlin Kongresinde bu karar düzeltilerek, ilçe Osmanlı Devleti ne geri verildi. 16 ocak 1914 de tekrar Ruslarca işgal edildiyse de 16 Nisan 1918 de geri alındı. Toprakkale 1687 y?l?ndailçe olmuştur. 1925 te ilçe merkezi Zedikan a taşında ve adı Eleşkirt oldu. Cumhuriyet in ilk yılllarında Beyazıt a bağlıyken, sancakların kaldırılması ve 1927 yılında Ağrı nın vilayet merkezi olmasıyla buraya bağlandı. Coğrafi Konumu : Ağrı iline bağlı bir ilçe olan Eleşkirt, kuzeyinde Kars ili, doğusunda Merkez ilçe, güneyinde Tutak ilçesi, güneybatı, batı ve kuzeybatıda da Erzurum ili ile çevrilidir. Türkiye'nin en yüksek dağlık kesiminde yer alır. Batı ve kuzey kesimleri 3.000 m. yüksekliğindeki Aras Güneyi dağları ile çevrilidir. İlçenin en yüksek noktası kuzeyindeki 3.432 m. yüksekliğinde olan Büyükköse Dağı'dır. Kış aylarında ulaşıma kapanan bu dağ üzerinde Eleşkirt ile Horasan arasındaki Tahir Geçidi (2.315 m.), Tutak'ı patnos'a bağlayan Kılıç Geçitleri (2.095 m.) bulunmaktadır. İlçenin büyük bölümünü kuzey-batı-güneydoğu doğrultusunda uzanan bir çöküntü meydana getirir.İlçe topraklarını ilçe sınırı dışında güneybatıya doğru akan Murat Irmağı'nın kollarından Şeriyan, Eleşkirt ve Ahmetbey dereleri sular.Ağrı İli'ne 35 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.529 km2 dir.