Darende Tarihi

Darende, şehrin ve Doğu Anadolu Bölgesinin batısında, yukarı Fırat havzasındaki kervanların geçtiği ticaret yolu güzergahı üzerinde bulunan Tohma vadisi içinde yer alıyor. Aynı zamanda Malatya'nın en büyük ilçesi olma özelliğini taşıyan bu ilçe; yalçın kayalıkların haşmetli görünüşü, vadilerin ince kıvrımlarıyla buluştukça bir tabiat harikası görünümü arz ediyor.Tarihi ipek yolunun üzerinde bir ilim ve kültür şehri olan Darende, Doğu Anadolu Bölgesi'nin cazibe merkezi, Malatya’nın giriş kapısı konumundaki bir ilçedir. Köklü tarihi, eşsiz doğal güzellikleri ve zengin kültür yapısıyla önemli bu yerleşim yerinde güzellikler iç içe bulunmaktadır. Malatya-Ankara-İstanbul karayolu üzerinde kurulu ilçenin doğusunda Hekimhan, güneyinde Akçadağ, Elbistan, kuzeybatısında Gürün, kuzeyinde Kuluncak ve Kangal ilçeleri yer alıyor. Yüzölçümü 1540 kilometrekare olan Darende'nin denizden yüksekliği ise 1006 metre.7000 yıllık tarihi olan Darende, Hititlerden kalma bir yerleşim merkezi. Önce Asurlular, ardından Persler daha sonra Roma İmparatorluğu yönetimine geçen bu belde, nihayet Ömer devrinde Müslümanlar tarafından fethedilip İslamiyetle şereflenmiştir. Osmanlı yönetimine katılması ise, 1517 yılına, Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferine rastlar. 1934 yılına kadar Sivas' a bağlı bir ilçe iken, hem yakınlığı, hem de iklim ve coğrafik benzerliği nedeniyle Malatya' ya bağlanmıştır. Her dönemdeki popülerliğini Cumhuriyet döneminde de sürdürmüş olan, İlçede, Balaban, Aşağıulupınar, Yenice, Ayvalı, Ilıca ve Ağılbaşı beldeleri bulunup, 44 tane de köyü mevcuttur.Geçmişte Timelkia, Tiranda, Tiryandafil, Derindere isimleriyle anılmış bu şirin ilçemiz daha sonraları da Darende ismi ile gönüllere ve tarihe adını yazdırmıştır. İlçe yüzyıllar boyunca bir kültür ve ticaret merkezi olmuş, stratejik özelliğini her zaman korumuştur. İlçenin sembollerinden Zengibar adıyla anılan Darende kalesi bu özelliğin en köklü şahitlerindendir. Özellikle Osmanlı döneminde yetiştirdiği paşalar, devlet adamları ve alimleriyle ünlenen Darende, bu özelliğini Cumhuriyet döneminde de korumuş, ülkemizin önemli karar mekanizmalarında görev alan devlet ve ilim adamları çıkarmıştır. Coğrafi Konum : İlçe, Doğu Anadolu'nun batı ucunda Malatya'nın Kuzey batısına düşer. İl merkezine uzaklığı 110 km dir. Doğusunda Hekimhan ve Kuluncak, batısında Gürün (Sivas) ve Elbistan, güneyinde Akçadağ, kuzeyinde ise Kangal (Sivas) ilçeleri ile komşudur. İlçenin yüz ölçümü 1356 km²'dir. Rakımı 958 ile 2150 metre arasında değişmektedir. Coğrafi yapı bakımından dağlık ve engebelidir. İlçe topraklarını Güneydoğu Torosların kuzeye doğru yönelmiş dağ sıraları ve bunların arasında bulunan çöküntü alanı engebelendirmektedir. Bu alanın güneyinde Nurhak Dağları’nın uzantıları bulunmaktadır. Ayrıca kuzeydoğuya doğru uzanan ve Tohma Çayı vadisi ile kesilen bu dağlık alanda ayrı ayrı dağlar bulunmaktadır. Güneydoğu Torosların bir kolu olan Hezanlı Dağı (2.283 m) ilçenin batısını engebelendirir. Çok az yayla ve ovaya sahiptir. En büyük akarsuyu ise Tohma çayıdır. Darende'nin doğu sınırı boyunca uzanan Akçababa Dağları ise Nurhak Dağları'nın kuzeydoğu uzantılarıdır. Ancak bunlar çok fazla yüksek dağlar değildir. Akçababa Çalı Tepe (2.164 m) ve kuzeydeki Leylek Dağı (2.052 m) bu bölümdeki en yüksek dağlardır. İlçede aşınma sonucu ortaya çıkmış platolar oldukça geniş bir yer tutmaktadır.