İdil'de Gün Batımı 2

Yazı Yaz

Makale Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

24.10.2015 0 yorum 1652 okuma

Tataristan’ın ve Avrupa’nın en büyük nehrinde gün batımını izlemek benim için bir doğa fotoğrafçısı olmanın ötesinde bir şey. Bu gün İdil’de gün batımıyla beraber İslam’ın daha doğrusu Müslüman Tatarların da tarihteki gün batımına şahit olmuştum.

Daha ilk günkü şiir şölenimizde Prof. Dr. Yavuz Akpınar hocamızın Osmanlı döneminde Tatarlar ile ilişkiler diye bir sunumu vardı ki orada Tatar bir profesör şu heyecanlı soruyu sormuştu. “Kazan Hanlığı 1552 yılında Rus işgaline uğradığında neden Osmanlı imdadımıza yetişmedi?” demişti. Aslında Yavuz Hocanın bu zata vereceği cevabı vardı. Ama misafir ağırlığını korumak adına cevap vermemişti. Çünkü daha Kazan Hanlığı ve öncesindeki Müslüman topluluklar 921 yılında İslam Halifesine bir mektup yazıp Müslüman olmak istediklerinde onlara İslamiyet’i gelip anlatacak heyet Bağdat’tan ancak bir yıl sonra 22 Mayıs 922’de geleceklerdi. Osmanlı ne şekilde nasıl yardıma gelecekti. Oraya topları ve tüfekleriyle varması en az altı ay sürecekti. Ama Ruslar, bunlar üzerinde öyle bir algı bırakmış.

Yine 1552 yılında Kazan Hanlığı düştüğünde yine bir Tatar ülkesi olan Kırım Hanlığı sevinçten dört köşe olmuştu. Bunun sebebi de Kuzey’de kendi ırklarından ve kendi dinlerinden kimseleri rakip görmek istememeleriydi.

İdil kenarına geri dönelim. İdil’in kıyısında kurulmuş metruk Bulgar şehrindeki müze, bize buraların bin yıllık tarihini tek tek, katman katman anlatıyor. Hele Bağdat ile Bulgar şehri arasında bir yıllık bir yürüyüşü anlatan haritayı hiç unutmam. O zamanlar daha Kazan şehri kurulmamıştı. 1005 tarihini ve Altınordu devletini beklemek lazım. Başta da zikrettiğim üzere 22 Mayıs 921 tarihinde Tatarlar, Bulgar şehrinden İslam Halifesine iletilmek üzere Bağdat’a bir elçiyle birlikte bir mektup gönderiyor. Mektupta Kuzey Asya’nın, Ural Dağlarının ve İdil nehri havzasının bütünüyle Müslümanlığı özümsediğini fakat buralarda İslamiyet’i doğru dürüst anlatacak din adamlarına ihtiyaçları olduğunu söyleyeceklerdir. Mektubu okuyan Halife hemen Kazan’a bir müftü onunla beraber hocalar, hocaların aileleri, onları koruyan askerlerle birlikte büyük bir kafile oluşturup yola koyulurlar. Bağdat’tan yola çıkan kervan Zağros Dağları, Azerbaycan diyarından geçerler. Hazar Denizinin üzerinden Kafkaslar İdil havzasını takiben Kazan’a ulaşmıştır. Kazan’a ulaştığında tarih 22 Mayıs 922’yi gösteriyordu. Orada büyük bir tören yapıldı ve İslamiyet dinine girmeyen diğer topluluklar da girdi. Çünkü onlar kervanın gelmeyeceğini, samimiyet konusunda Müslümanların zayıf olduklarını düşünüyorlardı.

Tarihî Bulgar şehrinde Tatarların yaptığı ilk camiyi görün. Bu camii Cengiz Han’ın oğlu tarafından yıkılıyor. Ne hikmettir ki bize rehberlik yapan Tatar bir arkadaş epeyce dindar olmasına rağmen Cengiz Han’ın ataları olduğunu ballandıra ballandıra anlatmıştı. Ama benim sorduğum soruya cevap vermemişti. Sorum şuydu. Cengiz Han’ın büyük oğlu neden bu Ulu Cami’yi yıktı.

Ulu Cami’in yıkıntıları arkasında metruk Hristiyan kliseleri ve manastırları da var. Bunlar metruk olduğu gibi yıkık ve döküktürler de sebebi. 1552 yılında işgalden sonra Tatarları Hristiyan etmek için kurulan bu merkezler Ruslar tarafından tek tek terk edilmişti.

Buralardan kalkıp otobüslerle Bulgar şehrinin az ötesinde Hindistan’daki Tac Mahal Camisine benzer Ak Mescit camisinde öğlen ile ikindi namazlarımızı cem’ ettik.

Bu sefer yola otobüslerle yolculuk başladı. Tataristan’da Kavak ağaçların hayranlığı bizim Marmara ve Karadeniz bölgesine benzer. Yol kenarında bizi küçük gölcükler karşıladı. Önceleri yağmur sonrası su birikintisi mi diye düşünecekken birden bizim İstanbul boğazını andıran bir denizle karşılaştım. Meğer İdil ırmağı burada Kama nehriyle birleşiyormuş. Bu birleşim üzerinde Tatarlar çok büyük bir köprü inşa etmişler. Yarısı viyadük yarısı da köprü olan bir yapının her iki tarafında da denizi affedersiniz ırmağı seyretmek bambaşka bir duygu. İdil’in Atilla’dan geldiğimizi söylemiştik. Ruslar da Ortodoks Hristiyan olan Bulgar tarihini yaşatmak için bu nehre Volga ismini vermiş. Kama da bıçak anlamında yani toprağı bir bıçak gibi kestiği için Tatarlar tarafından bu isim verilmiş. Çuvaşlar ise Kaman’a Çulpan ismini vermişler. Güneş’in batışını İdil ile Kama nehirlerinin birleştiği yerde seyretmek çok güzel. Buradan Tatar Müslümanlarının makûs talihinin de gece karanlığı sonrası bir sabah aydınlığı ile muştulamasını diliyoruz.

Nehirleri aştığımızda rehberimiz acele etmemizi söylemişti. İkindi ile akşam arası vakit çok çabuk oluyormuş. Yani güneş erken batıyormuş. Rehberimiz bize geçen Ramazan ayında kendisinin 22 saat oruç tuttuğu söylediydi. Ama beş yıl önce de 6 saat oruç tuttuklarını söyleyince ibadetlerin coğrafyaya göre nasıl değiştiğini hayretle öğrenmiş oldum.

Gezi bitmiş, Kazan’a doğru ilerliyorduk. Bu şehri ve Bulgar şehrini taçlandıran bir su cenneti İdil’den tatlı hatıralarla geçtik. Şehrin çevresindeki diğer nehirler, göller, barajlar da hesaba katılırsa Kazan için suların labirentinde bir şehir denilebilir.

Tatarların ‘İtil Suu’ dediği Rusların Volga, nehri birçok noktada güzel kent manzarası sunuyordu.

			1652
Yer	Makale 24.10.2015	0 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	#eyyup #azlal
Kaynak	http://www.milatgazetesi.com/IDILDE-GUN-BATIMI-2/73627

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Eyyüp Azlal
adlı kullanıcının diğer yazıları

	Efes Antik Kent
	Tekin Gün 736 okuma

	Anemurium Antik Kenti
	Tekin Gün 1193 okuma

	Teoman Han Döneminde Devletin Sınırları
	Tekin Gün 715 okuma

	Antandros Antik Kenti
	Tekin Gün 1338 okuma

	Alacahöyük
	Tekin Gün 2188 okuma

	Aizanoi
	Tekin Gün 1401 okuma

	Miletopolis Lokalizasyonu
	Tekin Gün 725 okuma

	Miletopolis.Makale:Tekin Gün
	Tekin Gün 1357 okuma

	Hun Devleti’Nin Kuruluşu 1.Bölüm
	Tekin Gün 1362 okuma

	Miletopolis
	Tekin Gün 1148 okuma

	St. Hilarion Kalesi Belgeseli : Yönetmen Teki
	Tekin Gün 708 okuma

	Ayasofya (Hagıa Sophıa)
	Tekin Gün 716 okuma

	Nemrut Dağı ( Komagene )
	Tekin Gün 680 okuma

	Muradiye Külliyesi Restorasyonu
	Tekin Gün 1253 okuma

	Hun Ataları-Hsia Sülalesi Ve Dönemi
	Tekin Gün 921 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

İdil'de Gün Batımı 2

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri