İşte Hasan El-Benna’Nın Siyasi Düşünceleri

Yazı Yaz

Özlü Sözler Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

14.2.2016 0 yorum 1347 okuma

Hilafet sonrası dönemin ilk İslâmî hareketi Müslüman Kardeşlerin kurucusu Hasan el- Benna’nın siyasi düşüncelerini ele alan bir çalışma Türkçeye çevrildi. Ekin Yayınları tarafından Hasan el-Benna’nın Siyasi Düşünceleri adı ile yayımlanan bu çalışma aynı zamanda Türkiye’deki ihvan literatürüne de ciddi bir katkı niteliğinde.

İslâm’ın hayattan silinmeye çalışıldığı ve Müslümanların tam bir bozgun içerisinde olduğu bir dönemde Hasan el-Benna (1906-1949), Müslüman Kardeşler hareketi ile başta Mısır olmak üzere tüm bölge halklarına yeni bir umut aşılamıştır. “İslâm din ve devlettir.

Yönetim İslâm’ın bir parçasıdır. İslâm, dengeli bir biçimde hayatın bütün alanlarını düzenlemek için geldiği gibi dünya ve ahiret işlerini de birleştirir” diyen el-Benna’ın açtığı çığır ödenen ağır bedellere rağmen İslâm âlemine umut olmaya devam etmiştir.

İbrahim el Beyyumi Ganim Hasan el-Benna’nın Siyasi Düşünceleri adlı çalışması ile Mısır İsmailiye’de başlayan ve bugüne kadar hakkında binlerce makale, kitap yazılan Müslüman Kardeşlerin kurucusu Hasan el Benna’nın siyasi düşüncesini tüm boyutları ile gün yüzüne çıkarmaya çalışmıştır. Yazar, Hasan el-Benna’nın düşüncelerini Müslümanlara ve dünyaya gereği gibi tanıtmayı amaçladığını belirtmektedir.

İbrahim el Beyyumi Ganim, çalışmasında gerek oryantalistler gerekse de Müslüman araştırmacılar tarafından konuyla alakalı yayımlanmış tüm çalışmaları inceledikten sonra el- Benna’nın kendi yazdığı makale, risale, hatırat, telgraf ve bu hükümde olan materyallerin hemen hepsine ulaşarak çalışmasını hazırlamıştır. Diğer yandan Müslüman Kardeşler hareketinin neşrettiği gazete, dergi ve bülten gibi materyalleri tarihlerine göre tasnif ederek çalışmasına dâhil etmiştir. Dahası İslâm dünyası ile Batı arasında süregelen medeniyet çatışması çerçevesinde Batı ile olan ilişkiyi, modern devlet olgusunu, milliyetçilik tartışmalarını ve kalkınma sorunsalını ele almaktadır.

Bu çerçevede kitap, üç ana başlıktan oluşmaktadır: İlk bölümde, Hasan el-Benna’yı doğru tanımak için onun içinde yaşadığı toplumun siyasi ve fikri arka planı ele alınmaktadır. Zira bir düşünce veyahut bir hareketin hakkaniyetli değerlendirmesi onun irtibat halinde olduğu veyahut etki sahası içinde bulunan tüm faktörleri dikkate almaktan geçmektedir.

İkinci bölümde el-Benna’nın etkilendiği kaynaklar ve düşüncesine etki eden düşünürler üzerinde durulmaktadır. O, fikri çabalarının merkezine İslâmiyet’i gerçek yönüyle kitlelere tanıtma amacını yerleştirmiş ve sık sık İslâm’ın, hayatın bütün yönlerini içine alan kapsayıcı bir dünya görüşü olduğunu vurgulamıştır. Dolayısıyla Müslüman Kardeşler hareketinin belli ölçüde Cemaleddin Afgani, Şeyh Muhammed Abduh, Reşid Rıza ve onların ardılı olan düşünürlerle doğrudan ilişkisi olduğunu belirten yazar, el-Benna düşüncesini anlamak için bu şecerenin göz ardı edilmemesi gerektiğinin altını çizmektedir.

Üçüncü bölümdeyse el-Benna düşüncesinin genel değerlendirmesi ve yaşadığı çağın sorunlarına bakışının nasıl olduğu, sorusuna cevap aranmaktadır. Bu bölümde ele alınan konular arasında 1919 Devrimi ve 1923 Anayasası gelmektedir. Mısır’da cereyan eden bu hadisenin sadece iç siyaset konusu olmadığını, el-Benna’nın yaklaşımlarını, Türkiye’de yaşananlarla doğrudan bağlantılı olduğunu ve hilafetin ilgasının Müslümanlar üzerindeki olumsuz etkisi ile ilişkili görmesinden anlaşılmaktadır. O mevcut tarihi ve fiili sebeplerden kaynaklanan kötü durumun aşılabilmesi için öncelikle hilafetin yeniden tesisi yoluyla İslâm birliğinin sağlanması, İslâmî değerlerin hayata geçirilmesine yönelik bir devletin kurulması ve bu sayede bütün İslâm dünyasının her türlü yabancı hâkimiyetinden kurtarılması hedeflerini daima ön planda tutmuştur.

Bu ilişkili olma durumu “İslâmî hareketleri post-hilafet dönemini göz ardı ederek anlamak mümkün değildir” tezini de doğrulamaktadır.

Hasan el-Benna’nın siyasi düşüncelerinin değerlendirildiği bölümlerde ise kalkınma sorunu detaylı bir şekilde analiz edilmektedir. El-Benna’nın kalkınma konusunda serdettiği düşünceler çağdaş İslâm düşüncesiyle paralellik arz etmektedir. Müslüman dünyanın geri kalması bağlamında şunları ifade eder: “Tarih şahittir ki onlar İslâm’ın öğretilerine sıkıca bağlandıklarında yeryüzünün efendisi oldular ve onu imar ettiler. Kurtuluş yolunda insanlığın önünü ışıttılar. Daha sonra dinlerinde cahilleşip onu ihmal etmeleriyle her şey tepetaklak oldu.

Sonuçta bu üzücü duruma düştüler ve dinlerine dönünceye kadar da burada kalacaklardır.” El-Benna’nın siyasi görüşleri geniş ölçüde, Abbasi hilafetinin dağılışından 19. yüzyılda Avrupalı devletlerin İslâm ülkelerinden çoğunu sömürgeleştirmesine kadarki dönemde İslâm ümmetinin içine düştüğü yozlaşmanın tahliline dayanmaktadır. Ona göre bu yozlaşmanın başlıca sebepleri Müslümanlar arasındaki çıkar çatışmaları, siyasi ayrılık, mezhep kavgaları, yöneticilerin ihmal ve gafletidir. Fakat bunun yanında âlimlerin faydasız tartışmalarla vakit geçirip uygulamalı disiplinlere yönelmemeleri ve dolayısıyla ilim ve teknik bakımından geri kalmaları ve modern zamanlarda Müslümanların Avrupalıların hayat tarzını taklide yönelmeleridir. Bundan dolayı Hasan el-Benna, Mısır’ın yoksulluk ve zayıflığının başlıca sebebinin İslâm’a bağlılığın gevşemesi ve Batı taklitçiliği olduğunu, özellikle Mısır yöneticilerinin aldıkları Batı eğitiminin sonucunda İslâm’dan uzaklaştıklarını öne çıkarır.

Kendi din, tarih ve medeniyetleri hakkında cahil kalan bu insanların toplumu da bir kimlik buhranına sürüklediklerini ileri sürerek Batı’nın sosyal ve kültürel emperyalizmi yüzünden dinin etkinliğinin azaldığının altını çizer. Var olan kötü durumdan ülkenin tek kurtuluş çaresinin İslâm’ın temel değerlerine dönmek olduğunu belirtir.

El-Benna’nın Batı ve doğu yorumları, sömürgeciliğe bakışı, batı teknolojisi hakkındaki kanaatleri ele alındıktan sonra, devlet kavramına yüklediği anlam üzerinde durulmaktadır. Onun devlet telakkisinin modern devlet olgusundan farklı olduğuna dikkat çekilmektedir. Ona göre İslâm’da ülke sınırlarını iman birliği çizerken Batı tipi milliyetçilerin vatan anlayışını coğrafi sınırlar tayin etmektedir. Ancak İslâm’a mensup olan kavimler arasında adaletin gözetilmesi şarttır; bir Müslüman kavim diğerine zulmedemez. Esas itibariyle kin, düşmanlık ve ırkçılık üzerine kurulu milliyetçilik anlayışı reddedilmelidir. Fakat her kavmin kendine özgü birtakım hususiyetleri olduğu da inkâr edilemez. Bazı milletler bazı hususlarda ötekilerden üstün olabilir ve bu tür meziyetler genel İslâmî kalkınma idealine hizmet için vardır.

Hasan el-Benna’ya göre İslâm devleti, adalet, özgürlük ve cihat prensipleri üzerine bina edilir. İslâmi hükümlerin icrası Batı sömürgeciliğinden kurtuluş ve mücadele gibi Hasan el- Benna’nın yaşadığı dönemin önceliklerinden ayrı olarak ele alınamayacak olan bu ilkeler, aynı zamanda devleti bir davet mekanizması olarak yeniden inşa etmeyi amaçlar. Nitekim el- Benna, “Davet devletin temelidir ve devlet daveti koruyandır. Her ikisi dosdoğru, insani bir hayatın ölçüleridir” sözleri ile bu gerçeği hatırlatmaktadır.

El-Benna’nın, İslâm’ın asli unsurlarını ortaya koyma çabasında şu üç ilkeyi esas aldığı görülür:

a) Selefi bir tutumla İslâm’ın bağlayıcı kaynağının Kur’an ve sahih hadisler olduğunu belirtmek ve dolayısıyla bidat ve hurafelere karşı Müslümanları bilinçlendirmek.

b) Böyle bir öze dönüş fikrini, gerçek İslâm’ın modern hayatın ihtiyaçlarına cevap verebileceği fikriyle birleştirmek.

c) Bunun mümkün olduğunu göstermek için de toplumun her katmanında ve tam bir kardeşlik ruhu içerisinde İslâmî esasları hayata geçirecek şekilde teşkilatlalar kurmak.

El-Benna çeşitli eserlerinde ve konuşmalarında toplumsal dönüşüm üzerinde ısrarla durmuştur. Onun bütün İslâmî hareketler üzerinde etkili olmasının sebebi bağlamında zikredilen davet fıkhının merkeziliğini anlamak açsından şu ifadeler merkezi önemdedir:

“Aylak bedenlerimiz, tedaviye ve toptan bir muayeneye muhtaçtır. Ateşi sönmüş düşüncelerimizin, bozulmuş ahlakımızın ıslaha ihtiyacı vardır. Bu ümmetin ıslahatçılarının kafalarında dönen büyük umutlar ve içinde bulunduğumuz zorlu zorlu şartlar; benliklerimizi yenilememizde ve yılların yıprattığı ruhlarımızı güçlendirmemizde ısrar ediyorlar…

Yaşadıklarımız içimizdeki gücü ve enerjiyi tüketti. Manevi bir takviye ve kişisel bir yenilenme olmadan tek bir adım atmaya bile takatimiz kalmadı.”

Hasan el-Benna’nın Siyasi Düşünceleri adlı bu çalışma, el-Benna’nın beslenme kaynakları, fikri öncülerinin yanı sıra güncel sorunlara dair yaklaşımları hakkında da önemli analizler içermektedir.

İbrahim el-Beyyumi Ganim Hasan el-Benna’nın Siyasi Düşünceleri, Ekin Yayınları,

2012, 520 sayfa.

			1347
Yer	Özlü Sözler 14.2.2016	0 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	#hasan #elbenna #siyaset
Kaynak

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Cumhur Ceylan
adlı kullanıcının diğer yazıları

	Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu'na Ait İlginç Sözle
	Özlü Sözler 1217 okuma

	George Bernard Shaw Sözleri
	Özlü Sözler 1268 okuma

	Tarihten Anlamlı Sözler
	Özlü Sözler 1243 okuma

	Özür Dilemedi!
	Myname isno 1579 okuma

	Sözler - Albert Einstein
	Özlü Sözler 1444 okuma

	Kardelen Çiçeğini Bilir Misiniz
	Cumhur Ceylan 1365 okuma

	Sözler - William Shakespeare
	Özlü Sözler 1298 okuma

	Konferans
	Mustafa Celep 1524 okuma

	Mutlu İnsanlar
	Cumhur Ceylan 1182 okuma

	Anladımki
	Mustafa Celep 1574 okuma

	Sabit Fikirler
	Sakarya Hayranları 1239 okuma

	Kuvvetli Hafızanın 10 Şartı
	Yunus Seven 1067 okuma

	Victor Hugo Sözleri
	Özlü Sözler 1194 okuma

	Ben Olmayı Seçtim
	Cumhur Ceylan 1680 okuma

	Gülümsemelere Sığınıyorsanız Ve Kahkaha Atmay
	Siyah Giyinen Adam 1075 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

İşte Hasan El-Benna’Nın Siyasi Düşünceleri

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri