Ahmed B. Hanbel

Yazı Yaz

Dini Konular Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

11.4.2013 1 yorum 1604 okuma

Tam Adı
Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî (ö. 241/855) Hanbelî mezhebinin imamı, muhaddis, fakih.
Hocaları
İlk hocalarından biri kendisinden pek çok hadis yazdığı tanınmış muhaddis Hüşeym b. Beşîr olup diğer hocaları arasında Süfyân b. Uyeyne, Yahya b. Saîd el-Kattân, Abdurrahman b. Mehdî, İmam Şafiî ve Abdürrezzâk b. Hemmâm gibi âlimler bulunmaktadır. En çok hadis yazdığı hocası Vekt b. Cerrâh'tır. İmam Şafiî'den ise fıkıh ve usûl-i fıkıh öğrenmiştir, el-Müsned'deki rivayetlerine göre hocalarının sayısı 280 kadardır.

Öğrencileri
Buhâri nin yanı sıra diğer tanınmış talebeleri arasında Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî, akranlarından Yahya b. Maîn ile Ali b. Medînî. Ebü Zür'a er-Râzî. Ebû Hatim er-Râzî, iki oğlu Salih ve Abdullah bulunmaktadır. Hocaları İmam Şâfii, Abdürrezzâk ve Abdurrâhman b. Mehdî de kendisinden hadis dinlemişlerdir. Yalnız İmâm Şafiî onun adını açıkça söylemek yerine, “Güvenilir kimse bana rivayet etti (haddeşenî es-sika) demeyi tercih etmiştir.
Hayatı
164 (780) yılı Rebîülevvelinde (veya Rebîülâhir) Bağdat'ta doğdu. Oğlu Salih'in rivayet ettiği şecereye göre soyu Hz. Peygamber'in dedelerinden Nizâr'la birleşerek Hz. İsmail'e kadar uzanır. Dedesi Hanbel b. Hilâl Emevîler devrinde Serahs valiliği yapmış, Abbâsîler'in idareyi ele geçirmesinde önemli görevler üstlenmiş, babası da Abbasî ordusunda görev almıştı. Ahmed b. Hanbel. babası otuz yaşlarında öldüğünden, Şeybânoğullan'ndan olan annesi Safiyye bint Meymûne'nin himayesinde büyüdü. Kur'ân-ı Kerîm'i ezberledikten ve Bağdatlı âlimlerden bir müddet gramer ve fıkıh okuduktan sonra hadis öğrenmeye başladı (795).
Ahmed b. Hanbel Bağdatlı muhaddislerden faydalandıktan sonra hadis tahsilini tamamlamak üzere önce Kûfe'ye (799), ardından dört defa Basra'ya (802-816 yıllan arasında), ayrıca Mekke, Medine, Dımaşk, Halep ve Cezîre'ye seyahatler yaptı. İkisi (veya üçü) yaya olmak üzere beş defa hacca gitti. Bu seyahatlerinde önemli hedeflerinden biri de Hicaz'daki muhaddislerle görüşüp onlardan faydalanmaktı. Kırk yaşına kadar devam eden talebelik hayatından sonra hadis okutmaya başladı. Abbasî Halifesi Me'mûn (813-833), hilâfetinin son yıllarında Mu'tezile mezhebi ileri gelenlerinin tesiriyle, devrin tanınmış âlimlerini Kur'an'ın mahlûk olduğu görüşünü kabul etmeye çağırıncaya kadar Ahmed b. Hanbel hadis okutmaya devam etti. O Kur’anın mahluk olduğu görüşünü benimsemediğini açıkça belirttikten sonra da kanaatinde ısrar etti. Bu sebeple hapse atıldı. Zulümden kurtulmak maksadıyla halifenin görüşünü kabul eder görünmesini tavsiye edenlere gücendi. O sıralarda Tarsus'ta bulunan Me'mün onunla görüşmek isteyince. halku'l-Kur'ân konusunda kendisi gibi düşünen Muhammed b. Nûh ile birlikte Bağdat Valisi İshak b. İbrahim tarafından zincire vurularak yola çıkarıldılar. Ancak Rakka'ya vardıklarında halifenin ölüm haberi geldi. Bu sebeple tekrar Bağdat'a gönderildiler. Fakat Muhammed b, Nûh, Ahmed b. Hanbel'den genç olmasına rağmen sıkıntılara daha fazla dayanamadı ve yolda Öldü. Ahmed b. Hanbel Bağdat'a getirilerek hapsedildi. Yeni halife Mu'tasım (833-842) kardeşinin siyasetini takipte kararlı olduğu İçin İbn Hanbel’in hapiste tutulmasını istedi. Bir yıl sonra da huzuruna getirterek başkadı Ahmed b. Ebû Duâd ve güvendiği diğer kişilerle birlikte konu üzerinde yaptıkları münakaşaları dinledi. Onun âyet ve hadis dışında ileri sürülen delillere iltifat etmediğini ve kanaatinden vazgeçmediğini görünce işkenceye tâbi tutulmasını emretti. Şiddetli kamçı darbeleri altında inlediği halde orucunu dahi bozmadığını görünce, uygun bir ifade kullandığı takdirde serbest bırakılacağını söyledi. İbn Hanbel buna da yanaşmadı. İşkencenin hiçbir tesiri olmadığını gören halife onu serbest bırakmayı düşündü. Ancak İbn Ebû Duâd, Kur'an’ı mahlûk saymamak suretiyle dinden çıkan bir kimseyi serbest bırakmanın doğru olmayacağını, halkın bunu, “Mu'tasım kardeşi Me'mün'un yolundan ayrıldı, üstelik İbn Hanbel her iki halifeyi de mağlûp etti diyerek yanlış değerlendireceğini söyledi. Bunun üzerine halife kızgın güneş altında cellâtların daha çok kamçılamak suretiyle yaptıkları İşkencelere bizzat nezaret etti.
Ahmed b. Hanbel iki yıl dört ay süren bu hapis ve işkence hayatından sonra serbest bırakıldı. Yaraları iyileşince yine fetva verip hadis okutmaya başladı..
Vefatı
Ahmed b. Hanbel 12 Rebîülevvel 241 Cuma günü Bağdat'ta vefat etti. Hayatında iki evlilik yaptı. İlk evliliğinden oğlu Salih doğdu. İsfahan kadısı olan Salih'in annesi vefat ettikten sonra ikinci defa evlendi. Bu hanımından da el-Müsned'ı rivayet edecek olan oğlu Abdullah dünyaya geldi. İkinci karısının ölümünden sonra bir câriye aldı. Ondan da üç oğlu ile bir kızı oldu.
Eserleri.
Ahmed b. Hanbel. en önemli eseri olan el-Müsned dışında kendisine nisbet edilen kitapların hiçbirini bizzat kaleme almamış, hatta kendi söz ve fetvalarının yazılmasına izin vermemiştir. Bundan dolayı eserleri, basta oğlu Abdullah olmak üzere diğer talebeleri tarafından ve ölümünden sonra kaleme alınmıştır. Günümüze ulaşan ve hemen hepsi hadise dair olan eserleri şunlardır:
1) el-Müsned'. Ahmed b. Hanbel'in 700 bin hadis arasından seçerek tertip ettiği otuz bin kadar hadise oğlu Abdullah ile talebesi Ebû Bekir el-Katî’nin birçok (bazı kaynaklara göre on bin) hadis ilâve etmesiyle meydana gelen bu eser, en hacimli iki hadis külliyatından biridir.
2) Kitâbü's-Sünne. İtikâdü Ehli's-sünne adıyla da bilinen ve İbn Hanbel'in Cehmiyye, Mürcie. Kaderiyye, Havâric. halku'l-Kurân, kader, deccal. melâike, rüyetullah, kürsî ve âhirete dair görüşlerinin oğlu Abdullah tarafından derlenmesiyle meydana gelen eserdir.
3) Kitâbü'z-Zühd. Oğlu Abdullah'ın rivayetlerinden meydana gelen eserdir.
4) Kitâbü'l-Vera. Talebesi Ebû Bekir el-Merrûzînin Ahmed b. Hanbel'e sorduğu bazı fetvalar ile zühd ve takvaya dair 100 meselenin yine onun tarafından kaleme alınmasıyla meydana gelen eserdir.
5) Kitâbü'l-İlel ve ma'rifeti'r-ricâl. İlel konusunda büyük bir otorite olan Ahmed b. Hanbel'in hadis râvileri hakkındaki tenkit ve görüşleri talebelerinden Ebû Bekir el-Merrûzî. Ebû Bekir el-Esrem, Hallâl ve oğlu Abdullah tarafından derlenmiştir.
6) Kitâbü Fezâ'ili's-Sahâbe. Abdullah b. Ahmed'in ashâb-ı kiramın faziletlerine dair babasından duyduğu hadisleri rivayet etmesiyle meydana gelen eserdir.
7) el-Mesâ'il. İbn Hanbel'in gerek talebeleri gerekse başkaları tarafından fıkha, akaid ve ahlâka dair sorulan sorulara verdiği cevaplar, muhtelif talebelerince bu adla bir araya getirilmiştir.
8) Kitâbü's-Salât Risâletüs-Salât adıyla da bilinen eser.
9) Kitâbül-Eşribe. Bazı kaynaklarda Kitâbü'I-Eşribeti's-sağîr adıyla kaydedilen eser, haram olan İçkilere dair Hz. Peygamberin hadislerini, ashap ve tabiînin sözlerini ihtiva etmektedir.
10) er-Red ale'z-zenâdıka ve'1-Cehmiyye. Eser. sahasında yazılanların ilki olması, ilk asırlardaki inançları ve selef akîdesini aktarması bakımından Önemlidir.
11) el-Akide. On kadar talebesinin naklettiği eser.,
12) Kitâbü Fezai’li Alî. İbn Ebü'l-Hadîd'in Şerhu Nehci'l-belâğa'sı içinde bulunmaktadır.
13) Kitâbü'l-Vuküî ve'1-veşâyâ. Hallâl tarafından derlenen eserin Kahire ve Mekke'de birer nüshası bulunmaktadır.
14) Bâbü ahkâmi'n-nisâa. Mekke'de (Mektebetü Muhammed Hamza, 40 varak civarında) yazmaları vardır.
15) Kitâbü't-Tereccül. Saç bakımının önemini fıkhı açıdan ele alan eserin Mekke'de bir yazması mevcuttur.
16) Kitâbü Ehli'l-milel ve'r-ridde ve'z-zenâdıka ve târiki's-salât ve'1-ferâiz ve nahvi zâlik. Eserin Mekke'de bir nüshası bulunmaktadır.
17) Cevâbü'1-İmâm Ahmed b. Hanbel can su’âl fî halki'l-Kur’ân
18) Kitâbü'1-İrcâ Hallâl'ın Kitâbü'l-Câmi’i içindedir.
19) Kitâbü'I-îmân
Hadis İlmindeki Yeri.
Ahmed b. Hanbel'in hayatını dolduran yegâne meşgale hadis olmuştur. Hayatını hadise göre tanzim etmiş, yazdığı her hadis ile mutlaka amel ettiğini söylemiş, kendisinden istenen fetvaları da hadise dayanarak vermiştir, Ahmed b. Hanbel'e göre, fakih sayılabilmek için iyi bir muhaddis olmak, en az dört yüz bin rivayeti ezbere bilmek ve sıhhatinden emin olunmayan rivayetlerle fetva vermekten kaçınmak gerekir. Ahmed b. Hanbel'in sahih hadisleri iyi bilmesine rağmen el-Müsned'de zayıf hadislerin bulunması, eserine malzeme toplarken kabul ettiği şartlardan kaynaklanmaktadır. Hadis münekkitlerince yalancı olduğu ileri sürülen kimselerden kesinlikle hadis almamış, bunun yanında doğru sözlülüğü ve dindarlığı ile bilinen râvilerin rivayetlerini Kabul etmekte bir mahzur görmemiştir. Şurası da unutulmamalıdır ki Ahmed b. Hanbel zamanında hadisler “Sahih” ve “Zayıf” diye iki kısımda ele alınmakta ve zayıf terimi, daha sonra ortaya çıkan hasen rivayetleri de kapsamaktaydı. Nitekim üçüncü tabakaya mensup hadis münekkitlerinin en titizi olarak Yahya b. Maîn ile Ahmed b. Hanbel kabul edilmektedir.
Fıkıh İlmindeki Yeri.
Ahmed b. Hanbel'in hadis ilmindeki yüksek seviyesi herkes tarafından kabul edildiği halde fakih olup olmadığı, en azından kendisini takip eden birkaç asır boyunca tartışma konusu olmuştur. Onu fakihler arasında zikretmeyen fıkıh tarihçileri ve mukayeseli fıkıh (hilaf) âlimleri arasında İbn Kuteybe. İbn Cerîr et-Taberî, Tahâvî. Debûsî, İbn Abdülber, Gazzâlî gibi isimler yer almaktadır. Hanbelîler'in sert tepkilerine rağmen bu âlimleri zikredilen davranışa sevkeden iki sebep vardır: Bizzat Ahmed b. Hanbel'in bir fakih olarak değil muhaddis olarak bilinmesi için sarfettiği gayret, kendisininki de dahil olmak üzere re'yin ve fıkhın yazılmaması konusunda gösterdiği aşırı titizlik. Ancak Ahmed b. Hanbel'i meşhur dört fıkıh mezhebinden birinin imamı yapan, ona bu ölçüde bir fakih payesi veren haklı, tarihî sebepler vardır:
1) Sayıları az da olsa kendisine nisbet edilen fıkıh kitapları mevcuttur.
2) Oğulları ve bizzat kendisinden ders alan öğrencilerinden başlayarak bunları takip eden nesillerin ondan rivayet ettikleri “Mesâil” (fıkıh problemlerine ait çözümler) onlarca cilde ulaşmaktadır.
3) İmam Ebü Yûsuf, İbn Uyeyne ve İmam Safirden fıkıh dersleri almış, Şafiî onun için, “Bağdat'tan ayrıldığımda arkamda Ahmed b. Hanbel'den daha fakih birini bırakmadım” demiştir.
4) Hayatının sonlarına doğru kendisinden fıkıh mesailinin nakledilmesine ve bunların yazılmasına izin vermiştir.
5) Nihayet dört büyük fıkıh mezhebinden birisi ona nisbet edilmiş, bu mezhebin fıkıh ve usul kitaplarında onun fıkıh ilmindeki Önemli ve müstakil yerini gösteren sayısız rivayete yer verilmiştir.
Fıkhıta Yöntemi:
İbn Hanbel'in birinci kaynağı muteber (sahih) naslardır. İbn Hanbel'in ikinci hüküm kaynağı sahabe kavlidir. Sahabeden birisi bir konuda belli bir hükmü açıklamış veya fetva vermiş olur, diğerlerinin de buna karşı bir görüş ileri sürdükleri bilinmezse, bu mânadaki sahabe kavline hiçbir re'y, kıyas ve uygulama tercih edilemez.
Ebû Hanîfe ve Şafiî, henüz ortaya çıkmamış fıkıh problemlerini tasavvur (takdir) ederek bunlara cevap hazırladıkları halde Ahmed b. Hanbel ancak fiilen ortaya çıkmış problemler üzerine eğilmiş, bunların çözümü için ictihadda bulunmuştur.
Akaid Konularına Dair Görüşleri.
Ahmed b. Hanbel akaide dair yazdığı eserlerden ve Mu'tezile'ye karşı yürüttüğü mücadelelerden anlaşıldığına göre, ünlü bir muhaddis ve fakih olmakla birlikte aynı zamanda akaid problemleriyle yakından ilgilenerek selef akidesini savunan ve Ehl-i sünnet inancının yerleşmesine tesir eden bir akaid âlimidir. Reddettiği şey mutlak mânada kelâm metodu değil, aklı nakilden üstün tutan ve akaid meselelerini, dolayısıyla metafiziği akılla çözmeye çalışan bid'atçıların kullandığı metottur Ahmed b. Hanbel'in, üzerinde önemle durduğu itikadı meselelerin başında Allah'ın (sübûtî ve haberî) sıfatları, rü'yetullah, halku'l-Kur'ân, cennet ve cehennemin ebedîliği, iman, günah ve tekfir konuları yer alır. Onun akaide dair görüşlerini şöylece özetlemek mümkündür:
1) İlahiyat Konuları.
a) İlâhî Sıfatlar. Zâtı. sıfatları ve fiilleri bakımından bir ve tek olan Allah sadece Kur'an ve Sünnet'te bildirilen sıfatlarla nitelendirilebilir. Aklın kendiliğinden O'na sıfat nisbet etmesi veya nassları dikkate almadan sıfatlarını açıklaması mümkün değildir. Çünkü akıl. mahiyet ve keyfiyetini bilemediği ilâhî sıfat ve fiiller hakkında hataya düşmekten kurtulamaz.
b) Halku'l-Kur'ân. Kaynaklar Ahmed b. Hanbel'in Kur'an'ın mahlûk olup olmadığına dair görüşüyle ilgili olarak birbirinden çok farklı bilgiler naklederler. Bunları dört grupta toplamak mümkündür.
1) Kur'an Allah kelâmıdır, onun hakkında “Mahlûktur” demek küfür, “Mahlûk değildir” demek ise bidattir.
2) Nasıl düşünülürse düşünülsün, hangi cümlede kullanılırsa kullanılsın Kur'an Allah kelâmı olup mahlûk değildir. Sayfalarda yazılı bulunan harfler ile dillerde okunan sesler Allah'ın kelâmını ifade eden (hikâye eden yani dolaylı olarak aksettiren) metinler ve sözler değildir.
3) Kur'an Allah kelâmıdır, onun için “Mahlûktur” diyen küfre gireceği gibi “Kur'an'ı okuyuşum {telaffuz edişim) mahlûktur” diyen de bid'atçılık yapmış olur.
4) Ne şekilde ifade edilirse edilsin Kur'an yaratılmış değildir, fakat (Kuranı okuma ve yazma) fiillerimiz yaratılmıştır.
c) Rü'yetullah. Allah âhirette müminler tarafından görülecektir. Zira âyet ve hadisler bu hususu açıkça belirtmektedir.
2) Nübüvvet ve Ahiret.
a) Nübüvvet ve Velayet. Bütün peygamberler hata ve günah işlemekten korunmuştur. Peygamberlerin bir kısmı diğerlerinden üstündür. Hz. Muhammed peygamberlerin en üstünüdür. Mucize, benzeri meydana getirilemediği için peygamberlerin nübüvvetini ispat eder.
b) Ahiret Halleri. Cehmiyye zümreleri bazı nassları delil göstererek cennet ve cehennemin ebedî olamayacağını öne sürmüşlerdi. Ahmed b. Hanbel bu görüşleri reddederek cennet ve cehennemin şu anda mevcut olduğunu ve ebediyen devam edeceğini savunmuştur.
c) İman ve Günah Meselesi. Kaynaklar imanın tarifi konusunda Ahmed b. Hanbel'e iki görüş atfeder:
1) İman söz ve amelden ibarettir;
2) İman kalp ile tasdik, dil ile ikrar ve uzuvlar ile ameldir.
Bu tariflerden ikincisinin ona ait olması daha kuvvetli bir ihtimaldir. Çünkü onun, kalbiyle tasdik ve diliyle ikrar edip itaati terk eden kimseye “İmanı eksik mümin” nazarıyla akması kalp ile tasdiki imanın rükünlerinden biri olarak kabul ettiğini göstermektedir.
İmanda istisnayı, yani “İnşallah müminim” demeyi caiz gören İbn Hanbel'e göre küçük veya büyük günah işleyen bir müslüman dinden çıkmış olmaz. Ancak bunların tövbe etmeleri farz-ı ayındır.
3) İmamet ve Tafdîl.
İbn Hanbel'e göre müslümanların din ve dünya işlerini yürütecek bir imam (halife) seçmeleri gerekir. İmamın. Hulefâ’yi Râşidîn'in seçilme şekillerinden biriyle belirlenmesi mümkün olmakla birlikte ehlü'1-hal ve'1-akd'in tensibiyle seçilmesi daha uygundur. İmametin Kureyş'e ait ve yukarıda belirtilen seçim yollarından biriyle belirlenmesi gerekli olmakla birlikte, onu zorla elde eden kişi fitneye sebep olmamak için meşru halife kabul edilir.
Ahmed b. Hanbel itikadî konularda genellikle Ebû Hanîfe. İmam Mâlik ve Şafiî ile benzer görüşleri paylaşmıştır. Ahmed b. Hanbel akaidde Selefıyye'ye öncülük etmiş ve bu mezhebin imamı sayılmıştır.

			1604
Yer	Dini Konular 11.4.2013	2 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	---
Kaynak	http://islamhukukusayfasi.blogspot.com/2013/02/fakihlerimizi-tanyalm-10-ahmed-b-hanbel.html

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Hatice S. | 11 yıl önce

"İman kalp ile tasdik, dil ile ikrar ve uzuvlar ile ameldir. " Allah şefaatlerine nail etsin

İslam Hukuku
adlı kullanıcının diğer yazıları

	11 Ay Oruç Terbiyesi
	Çağdaş Yavaş 1061 okuma

	Küçük Felaketler
	Çağdaş Yavaş 1268 okuma

	Sadece Cuma Değil Her Gün Namaz
	Çağdaş Yavaş 1106 okuma

	Ben Onu Dimdik Bir Yokuşa Sardıracağım."
	Mustafa Akar 1107 okuma

	Okumak Başlangıçtır
	Çağdaş Yavaş 1210 okuma

	Fasık Ne Demektir
	Salih Kahrıman 3743 okuma

	Güneş’e Bakarak Kıble Tayini Nasıl Yapılır?
	Son Osmanlı 1497 okuma

	Aşırı Güven Bir Felakettir
	Myname isno 1423 okuma

	İnsan
	Tayyar Ceyhan 2235 okuma

	Kalp İle Ruh Arasındaki Bağlantı Nasıldır? Ka
	Salih Kahrıman 1374 okuma

	Kibirden Nasıl Kurtuluruz?
	İlim İrfan 1132 okuma

	Nitelikmi Nicelikmi
	Salih Kahrıman 1226 okuma

	Münafıkların Karakter Yapısı
	Myname isno 1121 okuma

	Akıl
	İlim İrfan 1080 okuma

	Az Yaşa Çok Yaşa, Akıbet Ölüm Gelecek Başa…
	Myname isno 2200 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

Ahmed B. Hanbel

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri