Taş Kitabeler

Yazı Yaz

Kültür-Sanat Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

15.3.2021 0 yorum 802 okuma

Taş Kitabeler
Kitabeler dayanıklı taş üzerine yazılmış ve umuma açık yerlere konularak halkı bilgilendirmeye yarayan yazılardır. Kitabelerin başka bir görevi de zamanın hükümdarları ve yöneticilerinin egemenlik sembolleri olmalıdır. Selçuklular zamanında kullanılan Es-Sultani başlıklı kitabeler ve daha sonraki devirde Osmanlı sultanlarına ait tuğralar bunlara örnek gösterilebilir. Dayanıklı maddelere yazıldıkları için bengi taşlar olarak da anılan bu taşlardan Türk tarihi bakımından en meşhurları Orhun Abideleri’dir. Orhun Abideleri gerek içerikleri gerekse yazıldıkları Türkçe ile Türk tarihi ve dilinin temel taşlarıdır. Orhun Anıtları’nda kullanılan Türkçe aynı zamanda elimize geçen en eski Türkçe metinlerdir. Daha sonra Türklerin İslamiyet’e girişinden itibaren kullanılan kitabe dili ise Arapça olmuştur. Böylece Orhun Yazıtları’nın dili uzun yıllar kültür değişimi ve göçler nedeniyle unutulmuş ve kullanılan yazılar genelde Arapça veya Farsça olmuştur.
Selçukluların yazdıkları bütün kitabeler Arapçadır. Keza Memlukler ve başka Türk beylikleri de yine öyle. Karamanoğlu Mehmet Bey’in Türkçe kullanma fermanı ise en azından kitabede kullanılan dil bakımından bir değişikliği yol açmamıştır. Anadolu’da ve tüm Türk coğrafyasında Türkçenin kullanılmaya başlanması, İstanbul fethinden sonra çoğalmış ve devam etmiştir. Anadolu’da ilk Türkçe kitabe hangisidir? Hangi şartlarda yazılmıştır? Bunlar hâlâ tarihimizin bilinmezleri arasında yer almaktadır. Beylikler devrinin yazılı kaynakları oldukça kısıtlıdır. Kitabeler bu yazılı kaynaklara ek olarak kullanılan ve çoğu zaman yazılı kaynaklarda bulunmayan bilgileri barındırmaları bakımından çok önemlidir. Özellikle Germiyanoğulları Beyliği kitabeleri devrin kültür hayatı bakımından ve beyliğin silsilesini ve aile fertlerini ortaya koymaları bakımından kullanılmalıdır. Bahsedeceğimiz kitabede Anadolu’nun hem en eski Türkçe kitabesi olması bakımından hem de yazılı kaynaklarda bulunmayan bilgileri ihtiva etmesi bakımından iyi bir örnektir.

En Eski Kitabenin Bulunuşu
Yapmış olduğumuz kitabe araştırmalarında, Anadolu’daki en eski kitabenin Yakub Bey’in Vakfiyesinin olmadığı bundan daha eski başka bir kitabe olduğunu tespit etmiş bulunuyoruz. Kitabeyle ilk tanışmamız 18 Ekim 2011 tarihinde oldu. Orta Çağ kazıları için geldiğimiz Eskişehir’den Seyitgazi’ye hareket ederek uzun zamandır görmek istediğim Seyitgazi Külliyesini inceledim. Daha önce yayımladığım Hacıbektaş Külliyesinin kitabeleri gibi Seyitgazi Külliyesinin kitabelerini de yayımlamak istiyordum. Kitabelerin resimlerini çekmeye başladım. Camiye giriş kapısında bir korkuluk ve pencere duvarına inşa malzemesi olarak kullanılmış ve birbirine dikey olarak yerleştirilmiş yazılı iki taş dikkatimi çekti, okumaya çalıştım. Taşların birinin üzerindeki yazı oldukça açık ve okunaklı yazılmıştı.
Çok eski olduğu anlaşılan yazıyıokumaya çalıştım, biraz bakınca kitabelerin Türkçe olduğunu anladım. Daha önce yayımlanan Seyit Gazi Kitabeleri’nde3 hiçbir Türkçe kitabeye rastlamamıştım. İlginç bir kitabe olduğunu hemen hissettim. Ve eve dönünce kitabeyi tekrar inceledim. Yeni ve çok önemli bir şey bulduğumu anlamıştım. İki gün sonra tekrar giderek kitabelerin daha iyi fotoğraflarını almaya gayret ettim.
Araştırma alıntı yazı: Yönetmen Tekin Gün
Aralık 2017

			802
Yer	Kültür-Sanat 15.3.2021	0 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	#taşkitabeler
Kaynak

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Tekin Gün
adlı kullanıcının diğer yazıları

	Avar İmparatorluğu / Bayan Kağan.M.S. 565 -
	Tekin Gün 1809 okuma

	Göktürk İmparatorluğu / 552 -743 Kurucusu: Bu
	Tekin Gün 1045 okuma

	Hazar İmparatorluğu / Hakan Yusuf-M.S. 651 -
	Tekin Gün 779 okuma

	Ak Hun İmparatorluğu / Kurucu-Toraman Akhsunv
	Tekin Gün 1231 okuma

	Uygur Devleti / Kutluğ Bilge Kül - Kağan.M.S.
	Tekin Gün 1582 okuma

	Karahanlılar Devleti / Satuk Buğra Han. (Bilg
	Tekin Gün 1555 okuma

	Avrupa Hun İmparatorluğu-Kurucu Balamir:375,4
	Tekin Gün 737 okuma

	Gazneliler Devleti / Sultan Alp Tegin-M.S. 96
	Tekin Gün 1480 okuma

	Batı Hun İmparatorluğu-Kurucu , Panu,M.S. 48
	Tekin Gün 1083 okuma

	Büyük Selçuklu Devleti / Kurucusu: Selçuk Bey
	Tekin Gün 2093 okuma

	Büyük Hun İmparatorluğu M.Ö. 204 - M.S. 216.
	Tekin Gün 1383 okuma

	Harzemşahlar Devleti / Anuş Tegin-1097-1231
	Tekin Gün 1630 okuma

	Altınordu Devleti / Kurucu:Batu Han-1236.1502
	Tekin Gün 1461 okuma

	Diyonsos Evi-Nysa Antik Kent / Aydın
	Tekin Gün 759 okuma

	Büyük Timur İmparatorluğu / Timur Gürkan-M.S.
	Tekin Gün 1022 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

Taş Kitabeler

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri