Resimler
Videolar
Haberler
Yazılar
Replik Düplik
Kuruluşlar
Benim Dünyam
Kayıt Ol
Oturum Aç
Ebu'l-Hüseyn El-Basri
Yazı Yaz
657
4608
Dini Konular
Yorum Yaz
Yazdır
Tavsiye Et
12.4.2013
0 yorum
2323
okuma
Yazan: Ali Duman
Tam Adı:
Basra Mu'tezilesinin önde gelen şahsiyetlerinden olan Ebu'l-Hüseyn'in tam adı Ebu'l-Hüseyn Muhammed b. Ali b. Tayyib el-Basri el-Mu'tezili'dir.
Hayatı:
Doğum tarihi tam olarak bilinmeyen Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin, Basra'da doğmasının dışında hayatı hakkındaki bilgiler oldukça sınırlıdır. Muhammed Hamidullah, el-Basri'nin eserlerindei Arapça üslubundan hareketle onun bir Arap olmayıp, İranlı olabileceğini ileri sürmüştür.
Bu kısıtlı bilgilerden eğitim hayatının Bağdat'ta geçtiği ve ilmi hayatını da yine bu şehirde devam ettirdiği anlaşılmaktadır. Mu'tezile mezhebinin önde gelen şahsiyetlerinden biri kabul edilen el-Basri, hayatı boyunca mezhebini savunmuş, Mu'tezili düşünce ile felsefeyi meczederek bir çığır açmak istemiştir. Onun son derece güzel bir hatip ve sağlam argümanlara sahip bir münazaracı, yetkin bir üstad olduğunu kaynaklardan anlamaktayız. Kaynaklar Ebu'l-Hüseyin'in tek bir taneden başka hadis bilmediğini nakletmektedir.
Her ne kadar bazı kaynaklar kadılık yaptığına dair iddialar ileri sürse de, kanıtlanmış değildir. Din bilimleri yanında, felsefe ve bilhassa Kelam ve Usul-ı Fıkh alanında yetkinlik kazanmış bir alim olan Ebu'l-Hüseyn el-Basri, 436'da Bağdat'ta vefat etmiştir.
Hocaları:
Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin en önde gelen hocası, aynı zamanda Basra Mu'tezilesinin üstadı kabul edilen Kadi Abdülcebbar'dır. Felsefe ve tabi ilimleri Asbağ b. Muhammed b. es-Semh el-Gırnati ve Aristo'dan yaptığı tercümelerle tanınan Yahya b. Adi'den okuduğu kaynaklarda yer almaktadır. Ayrıca, muhaddisler arasında çok tanınmayan Tahir b. Lebüe'den bir müddet hadis okuduğu nakledilir.
Öğrencileri:
Basra Mu'tezilesinden olmasına karşın Bağdat'ta ilim faaliyetlerini yürüten Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin pek çok talebe yetiştirdiği bilinmektedir. Bunlar arasında Mahmud b. Muhammed el-Melahimi, Ebu Ali Muhammed b. Ahmed b. Velid el-Kerhi, Ebu Tahir Abdülhamid b. Muhammed el-Buhari, Ebu Said es-Semman, Ebu Muhammed el-Hasan b. Ahmed b. Mütenevviyye, Ebu Amr el-Kaşani, Ali et-Talikani, Ebu Muhammed ez-Za'ferani sayılabilir.
Eserleri:
Ebu'l-Hüseyn el-Basri Kelam ve usul alanında otorite olan bir isimdir. Kelam, Felsefe ve Usul alanlarında pek çok eserler vermşi olan Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin eserlerinden bir kısmı günümüze kadar ulaşmamıştır. Biz onun fakih kimliğini esas aldığımız için diğer eserlerinden sarf-ı nazar ederek usul ve fıkha ilişkin olarak yazdığı eserlerini tanıtmaka yetineceğiz.
Hiç şüphesiz en önemli eseri Fıkıh Usulü konusunda kaleme aldığı el-Mu'temed fi Usuli'l-Fıkh'tır. Mütekellimin metodu üzere yazılmış ilk eser olma niteliği taşıyan el-Mu'temed bugün matbu olarak mevcuttur. Her ne kadar kimileri tarafıdan Kadi Abdülcebbar'ın el-Umed'inin şerhi ya da ihtisarı olduğu söylense de, el-Mu'temedin, bağımsız bir fıkıh usulü kitabı olduğu görüşü daha doğru gözükmektedir. el-Basri bu eserinde usule ait olmayan konulara girmemiş, usulün bütün temel konularını işlemeye gayret etmiştir.
Mu'temed'e ek olarak kaleme aldığı Ziyadatü'l-Mu'temed de onun önemli çalışmalarından biridir. Emir, nehy ve neshe dair bazı konuların ele alındığı bu çalışması bir risale boyutundadır.
Kitabü'l-Kıyasi'ş-Şer'i adlı eseri, usulün en önemli konularından Kıyasın incelendiği değerli bir çalışmadır.
Usulle ilgili bir diğer önemli çalışması da hocası Kadı Abdülcebbar'ın el-Umed adlı eserine yazdığı Şerhu'l-Umed'dir.
Fıkıhçılığı:
Hamidullah, el-Basri'nin, tüm islami meselelerde ve itikadi konularda olduğu kadar, fıkhi konularda da fikirlerini açıkça beyan edebilen bir müçtehit derecesinde olduğunu söyler.
Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin fakihliği ile ilgili en temel bilgileri onun el-Mu'temed adlı eserinden istinbat etmemiz mümkündür. Nitekim Ebü’l-Hüseyin el-Basrî, el-Mu‘temed adlı eserinin giris bölümünde, fıkıh, usûl ve usûlü’l-fıkh terimlerini, fıkıh ile usûlü’l-fıkhın iliskilerini çözümlemeye çalısır. Anlatım tekniği açısından soru-cevap (diyalog) yöntemini kullanır. Açıklamalarını sözlük ve fukahâ örfü çerçevesinde yapar. Söz gelimi el-Basri fıkhı: "şer'i bir takım hükümlerle ilgili bilgilerin bütünü" şeklinde tanımlar. Usulü de: "Usul-ı fıkh, sözlükteki anlamına göre, tevhid, adalet ve fıkhın delilleri gibi, fıkhın kendilerinden türediği şeyleri anlatır. Fukaha örfünde ise, genel biçimde fıkıh yöntemlerini / turuku'l-fıkh, onlarla istidlal biçimlerini ve istidlal biçimine bağlı şeyleri incelemektir" şeklinde tanımlar.
Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin, hadisler ve bilhassa ahad haber konusunda oldukça temkinli bir tutum izlediğini el-Mu'temed adlı eserinde görmekteyiz. el-Mu'temed'de o, önce nakleden ve işiten açısından haberin kısımlarını verdikten sonra,ahad haberin haberler içerisindeki yerini tartışır. Ahad haberi "kendisiyle amel edilen" ve "sadece bilgi planında kalan" olmak üzere ikiye ayırdıktan sonra, Hz. Peygambere izafeten nakledilen ahad haberlerin tamamının yalan olamayacağı gibi doğru olamayacağını da söyler. Ahad haberlerdeki çeşitli illetleri açıklayarak ahad haberin zann ifade ettiğini, kesin bilgi ifade etmediğini dile getirir. Buna rağmen zann ifade eden ahad haberle amel edilebileceği görüşünü savunur.
Ahad haberle amelde, akla aykırı olmamak, Kur'an'da vaz edilmiş bir hükmü ortadan kaldırmamak, Kur'an'ın umumi hükümlerini tahsis etmemek, kıyasa aykırı olmamak, umumu'l-belvaya aykırı olmamak, Hz. Peygamberin uygulamalarıyla çelişmemek, lafız veya mana ile rivayet edilmiş olmak gibi çeşitli kriterler belirleyen Ebu'l-Hüseyn el-Basri, bu kriterlerle neredeyse Ebu Hanife'nin ahad haberle amel etme kriterlerine çok yaklaşmış durumdadır.
Kaynaklar
Ahmed b. Yahya b. el-Murtaza, Kitabu Tabakatü'l-Mu'tezile, Daru Metebetu'l-Hayat, Beyrut, ts., 118-119
Muhammed Hamidullah, "Mu'tezile Fıkıh Usulü ve el-Basri'nin el-Mu'temed Adlı Eseri", Bilimname IV, 2004/1, 81-105
Vecdi Akyüz, "Ebu'l-Hüseyn el-Basri'nin elMu'temed Adlı Eserinde Yer Alan Fıkıh Tarifi ve Onun Güncelleştirilmesi", İslam Fıkhını Nasıl Anlamalıyız Sempozyum, Kurav yay., Bursa, 2006, 27-31.
Abdullah Kahraman, "Mu'tezili Usulcü Ebu'l-Hüseyn el-Basri'ye Göre Bilgi Kaynağı ve Delil Olarak Ahad Haber", Marife, Yıl:3, S.3, Kış, 2003, 163-184
Beğen
Beğenme
Tavsiye et
Rapor et
Yazdır
2323
Yer
Dini Konular
12.4.2013
0
kişi beğendi
0
kişi beğenmedi
Etiket
---
Kaynak
http://islamhukukusayfasi.blogspot.com/2013/01/fakihlerimizi-tanyalm-3-ebul-hseyn-el.html
Yorum yapabilmek için
Üye Olun
veya
Giriş
yapın
İslam Hukuku
adlı kullanıcının
diğer yazıları
Sakın Kendisine Verdiğin Kıymeti Sana Vermeye
Myname isno
1417 okuma
Namaz Kılmayan Fakat Büyük Günah Da İşlemeyen
Sorularla İslamiyet
941 okuma
Zavallılar Silsilesi Kibirliler
Fani Dünya
1091 okuma
Yalan Nedir?
Sorularla İslamiyet
1062 okuma
Aşık Olmak Günah Mıdır?
Sorularla İslamiyet
1000 okuma
İnsanın Canı Neden Sıkılır?
Sorularla İslamiyet
1092 okuma
Kabir Azabını Neden Göremiyoruz?
Sorularla İslamiyet
1059 okuma
Din Olmasa Olmaz Mıydı?
Sorularla İslamiyet
879 okuma
Dünya Hayatı İle İlgili Ayetler
Fani Dünya
1060 okuma
Bu Üç Huy Kimde Bulunursa Ben Müslümanım Da D
İlim İrfan
1035 okuma
Şayet Kullar Ramazan’In Ne Olduğunu Bilmiş Ol
İlim İrfan
1141 okuma
Allah Oruç Tutmayı Neden Emretti?
İlim İrfan
1106 okuma
Ayetel Kürsi Okumanın Faydaları
İlim İrfan
1619 okuma
İslâm'da Saliha Kadının 22 Özelliği
İlim İrfan
1180 okuma
Peygamberimize S.A.V Mirac Hadisesi'nde Göste
İlim İrfan
1095 okuma
Birşeyler yaz
Sadece Ben
Bağlantılarım
B.Bağlantıları
Herkes
Yazıyı Mootol duvarına paylaşmak için
üye ol
veya
giriş
yap
http://www.mootol.com/Yazi657/ebul-huseyn-el-basri
Adınız :
Gidecek E-posta :
Gönder
Tanıdıklarını haberdar etmek için
üye ol
veya
giriş
yap
Adınız :
Rapor nedeni :
Rapor et
Yazı içeriğini rapor etmek için
üye ol
veya
giriş
yap
