Lala Şâhin Paşa Külliyesi-Mustafakemalpaşa,Bursa

Yazı Yaz

Kültür-Sanat Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

12.7.2020 0 yorum 622 okuma

LALA ŞÂHİN PAŞA KÜLLİYESİ

Bölgede Miletopolis Antik Kent araştırmalarımın arasına kattığım Lala Şahin Paşa Külliyesi Lal Şahin Türbe ziyareti ile başlamıştır.Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesinde (eski Kirmasti) Kirmasti çayının yakınında bir parkın içinde yer alan külliye cami, medrese ve türbeden meydana gelmektedir. Rumeli Beylerbeyi Lala Şahin Paşa '¬ nın Reblülewel 749 (Haziran 1348) tarihli vakfİyesinde belirtildiği üzere caminin karşısında bir de zaviye bulunuyordu. Lala Şahin Paşa'nın Kirmasti'de imaret dışında külliyeye gelir sağlayan hamam ve dükkanlarla çayın üzerine ahşap bir köprü inşa ettirdiği çeşitli belgelerden öğrenilmektedir. Lala Şahin Paşa bu eserleri, 740 (1339-40) yılı civarında İznikyakının da Bizanslılar ile yapılan Yalakabad (Yalova) Muharebesi'nde ele geçirilen ganimetlerle inşa ettirmiştir. Bugün külliyeden sadece türbe sağlam durumdadır. Cami tamamen yok olmuş , şerefesiyle birlikte yıkılan minarenin alt kısmı ile medrese duvarlarının bazı parçaları da günümüze ulaşmıştır.

Lala Şâhin Paşa’nın Kirmasti’de imaret dışında külliyeye gelir sağlayan hamam ve dükkânlarla çayın üzerine ahşap bir köprü inşa ettirdiği çeşitli belgelerden öğrenilmektedir. Lala Şâhin Paşa bu eserleri, 740 (1339-40) yılı civarında İznik yakınında Bizanslılar ile yapılan Yalakâbâd (Yalova) Muharebesi’nde ele geçirilen ganimetlerle inşa ettirmiştir. Bugün külliyeden sadece türbe sağlam durumdadır. Cami tamamen yok olmuş, şerefesiyle birlikte yıkılan minarenin alt kısmı ile medrese duvarlarının bazı parçaları da günümüze ulaşmıştır.
Minarenin kare planlı kaidesi kesme taşla tuğladan, pabuç ve gövdesi sadece tuğladan yapılmıştır. Minarede pabuç kısmının pahlanarak silindirik gövdeye bağlandığı görülür. Gövdenin alt ve üst kenarlarını ince birer bilezik sınırlar. Şerefe altının tuğladan stalaktitli olduğu bazı eski fotoğraflarından anlaşılmaktadır. Kaidenin doğuya bakan cephesinde bulunan mermer üzerine ta‘lik hattıyla yazılmış dört satırlık manzum kitâbe, 1238 yılı Receb ayı başında (Mart 1823) minarenin yenilendiğini göstermektedir. Ayverdi’ye göre bu tamirat minarenin kaide kısmının üstündeki bölümle ilgilidir (Osmanlı Mi‘mârîsi I, s. 190).
Caminin kuzeydoğusunda yer aldığı anlaşılan medresenin sadece kuzeydoğu ve kuzeybatıya bakan duvarlarının bir kısmı sağlam durumda iken Cumhuriyet’in ilk yıllarında üzerine bir okul yapılmıştır. İri bloklar halindeki kesme taş ve tuğladan işçilikleri olan bu duvarlarda kuzeydoğudakinde dairevî şekilli iki sıra pencere yer almaktadır.
Türbede kitâbe bulunmamaktadır. Fakat vakfiyesinden anlaşıldığı üzere 749’dan (1348) önce inşa edilmiştir. 21 Muharrem 1202 (2 Kasım 1787) tarihinde onarılarak yapıya yeni pencereler açılmıştır. Restorasyonu 1948’de Maarif Vekâleti tarafından gerçekleştirilen türbe belediye tarafından depo olarak kullanılmaktadır. Kare planlı gövdesinin üzerine sivri külâhlı bir kubbeyle örtülü olan türbe, büyük bir ihtimalle Bizans dönemine ait eski bir yapının duvarları ve bazı mimari parçalarından faydalanılarak inşa edilmiştir. Yapının en hareketli cephesi durumundaki güneydoğu cephesi Bizans karakteri taşımaktadır. Bu cephede dört adet kademeli yuvarlak kemer görülmektedir, bunlardan batı uçtaki kemerin içinde geniş bir pencere yer alır. Pencerenin mermerden yapılmış konsantrik kemeri lotus yapraklarıyla zengin bir süsleme ihtiva eder. İki kemer arasındaki dairevî tuğla rozet, hasır örgüsü şeklindeki geometrik geçmeli bordür, bunun üstündeki kemercik frizi ve çatı eteğindeki çift sıra kirpi saçak hareketli bir cephe meydana getirmektedir. Giriş cephesi, ana eksen üzerindeki kapı ve bunun iki yanında açılmış olan yuvarlak tuğla kemerli iki pencereye sahiptir. Kapı lentosu ve alınlığı Bizans işidir. Diğer cepheler oldukça sadedir. Güneybatı cephesinde bir, kuzeybatı cephesinde iki küçük pencere görülür. Yine Bizans malzemesi olan konsollarla taşınan, kalın kaval silmelerin sınırladığı sekiz dilimli yüksek kubbesi Selçuklu üslûbundadır. Ayverdi tarafından tesbit edilen (a.g.e., s. 194, 197, rs. 276-277), üzerlerinde nesih hattıyla yazılmış dua ve sûrelerin yer aldığı söveler bugün yerinde bulunmamaktadır.
Hiçbir izi kalmamış olan zâviyenin caminin tam karşısında olduğu vakfiyesinde belirtilmiştir. Ayverdi bu bilgiye dayanarak zâviyenin yeri için caminin doğusundaki eğimli araziyi teklif eder (a.g.e., s. 190, rs. 266). Bu yapı 1278’den (1861-62) sonraki bir tarihte ortadan kalkmıştır. Yeri bilinmeyen hamamın dükkânlarla birlikte 967 (1560) yılında tamire muhtaç olduğuna dair bir belge mevcuttur. Kirmasti çayının üzerinde büyük bir ihtimalle bugünkü modern köprünün bulunduğu mevkide yapılmış olan kırk gözlü ahşap köprünün III. Ahmed devrinde (1703-1730) yenilendiği bilinmektedir.

BİBLİYOGRAFYA
Taşköprizâde, eş-Şe???i?, s. 8-9.
J. von Hammer-Purgstall, Osmanlı Devleti Tarihi (trc. Mümin Çevik – Erol Kılıç), İstanbul 1983, I, 76.
Sicill-i Osmânî, III, 132.
F. W. Hasluck, Cyzicus, Oxford 1910, s. 75.
Ayverdi, Osmanlı Mi‘mârîsi I, s. 189-197, rs. 266-277.
a.mlf., “Osmanlı Mimarisinin İlk Asrı”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi (Ankara 19-24 Ekim 1959), Kongreye Sunulan Tebliğler, Ankara 1962, s. 75.
a.mlf., “Orhan Gazî Devrinde Mi’mârî”, AÜ İlâhiyat Fakültesi Yıllık Araştırmalar Dergisi, I, Ankara 1957, s. 135-136, rs. 39-40.
Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, I, 573.
Cevdet Çulpan, Türk Taş Köprüleri, Ankara 1975, s. 95-96.
Cahid Baltacı, XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul 1976, s. 571.
Yıldız Demiriz, Osmanlı Mimarisi’nde Süsleme I: Erken Devir 1300-1453, İstanbul 1979, s. 634-637, rs. 699-705.
Mustafa Bilge, İlk Osmanlı Medreseleri, İstanbul 1984, s. 191-192, 302.
S. Yıldız Ötüken v.dğr., Türkiye’de Vakıf Abideleri ve Eski Eserler, Ankara 1986, IV, 525-530, 713-714, rs. 289-293, şekil 135.
Orhan Cezmi Tuncer, Anadolu Kümbetleri II: Beylikler ve Osmanlı Dönemi, Ankara 1991, s. 127-131.

Araştırma Yazısı:Yönetmen Tekin Gün
Tarih:21.09.2014

			622
Yer	Kültür-Sanat 12.7.2020	0 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	#lalaşâhinpaşakülliyesi
Kaynak

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Tekin Gün
adlı kullanıcının diğer yazıları

	Kızılderililerden Modern Hayatı Sorgulatacak
	Şairin Köşesi 1288 okuma

	Güzel Konuşmanın Püf Noktaları
	The Coolie 1557 okuma

	Türklerin İslâm'ı Kabulü Nasıl Olmuştur?
	Cumhur Ceylan 1373 okuma

	Bilim Ve Toplum-Turan Universal
	Turan Universal 1032 okuma

	Evleneceksen Gel On Dört Aralık İki Bin On Be
	Hande Ceyhan 1445 okuma

	Hayata Tepeden Bakma
	Brain.dll Not Found 1198 okuma

	Truva ( Troya )
	Tekin Gün 668 okuma

	Tembellik
	İlim İrfan 1308 okuma

	Yunus Emre
	Tekin Gün 725 okuma

	St Hilarion Kalesi/Girne
	Tekin Gün 1352 okuma

	İsmet Özel Bakanlar Ve Görenler
	İlim İrfan 1497 okuma

	Xanthos - Antalya
	Tekin Gün 1150 okuma

	Diyonsos Evi-Nysa Antik Kent / Aydın
	Tekin Gün 611 okuma

	Empatiden Evvel Ne Vardı?
	Tarık Tatar 1120 okuma

	Büyük Hun İmparatorluğu M.Ö. 204 - M.S. 216.
	Tekin Gün 1128 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

Lala Şâhin Paşa Külliyesi-Mustafakemalpaşa,Bursa

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri