Japonya Ve Osmanlı Modernleşmesi Üzerine

Yazı Yaz

Makale Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

25.4.2013 0 yorum 1957 okuma

Vakfımız Mütevelli Heyeti Başkanı Haluk Dortluğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleşen programda Sayın Selçuk Esenbel, “Japon ve Türk Modernleşmesi Kıyaslaması “ başlığı altında iki toplumu karşılaştırarak modernleşme serüvenlerini aktardı bizlere… Bu konuyu tarihsel sürecinde inceleyerek “Japon ve Türk Modernleşmesi” isimli bir kitap yazmış olan Esenbel, “Japon ve Türk toplumu birbirine benziyor diye bir algı var, biz bugün bu algının ne kadar doğru ya da yanlış olduğunu konuşacağız.” diyerek sözlerine başladı.

Bilindiği gibi her iki toplum da tarihlerinin belirli bir döneminde Batılılaşma geçirmiş toplumlardır. Ve yine bunun akabinde de hem Japon hem Türk toplumunda belli kimlik ve aidiyet sorunları olmuştur.

ESENBEL, Osmanlı’da Tanzimat’tan beri bir Islahat hareketi olduğunu vurgulayarak, bizim bu olguyu modernleşme olarak görmemizinse yeni olduğunu söyledi. Modernleşme kavramının 1966 yılında üretilmiş olan yeni bir kavram olduğunu, hatta 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıktığını ifade eden Selçuk Esenbel, kişilerin o zaman ki düşünce ve niyetlerinin de iyi okunup anlaşılması gerektiğinden bahsederek, “Maddi koşullar, niyetleri belirler.” diyerek sözlerine devam etti.
Japonya’daki modernleşmeyi anlamamız için en büyük dönüşümün yaşandığı 1868 -1912 arasındaki Meiji Dönemi’ne bakılması gerektiğini ifade eden Esenbel, bu dönemden 10 yıl önce 1858 yılında Tokugawa hanedanı döneminde beyliklerle yönetilen ve merkezi hükümet tarafından idare edilen dönemde dönüşümün başladığını belirtti. Bu dönemi Polonya ile de benzeştirebileceğimizi söyleyen Prof. Dr. Selçuk Esenbel, buna sebep olarak da güçlü bir aristokrat sınıfın varlığını gösterdi. Bu dönemde Japonya’da istikrarlı ama otoriter bir rejim mevcut olduğunu söyleyen Esenbel, ülkenin Asya da ki algısının özellikle Çin’de “Bulutların Arkasındaki Krallık” olduğunu vurguladı. Japonya’da dinin, 6.yy’dan itibaren karma olduğunu, Budizm ve Şinto inancının benimsendiğini anlatan Selçuk Esenbel, 1868 yılında da genç samurayların Tokugawa’yı devirip meşruiyeti İmparatordan alarak yönetime geçtiklerinden bahsetti. Bu dönemde değişimi başlatan önemli bir olay olarak da 1853 yılında ABD’nin dört gemilik bir filosunun Tokyo körfezine demir atmasını aktaran Esenbel, ardından bir sonraki yıl daha büyük bir donamayla gelen ABD filosu etkisiyle bir dostluk anlaşması, dört yıl sonra da 1858 yılında bir ticaret anlaşması(kapütülasyonlar) imzalandığını belirtmiştir. Hatta zorunlu yapılan bu kapitülasyon antlaşmaları sonucunda da 1861 yılında beyliklerde isyan çıkararak on yıla yakın iç savaş döneminin ardından, İmparator Meiji başa geçmiş ve yeni bir dönem başlamıştır.

Esenbele’e göre Japonya da ki dönüşüm sürecinin başlama sebebi, kapitülasyonlar nedeniyle bir yok olma sürecine girdikleri düşüncesi ile yaşadıkları paniktir. Osmanlı toplumunda böyle bir korku ve panik olmamıştır. Meiji döneminde Japon toplumunu sürükleyen ve kalkınma hamlesini gerçekleştirmesini sağlayan motivasyon “güçlenmemiz lazım” anlayışıdır. Asya da ki diğer ülkelerle kendilerini karşılaştırarak yok olan bir devlet haline gelmeme adına toplumsal bir çaba ile değişimi hızlandırmışlardır. Ve Meiji dönemini Osmanlı’ dan ayıran en önemli özellik, Japonların kendi coğrafi konumları dolayısıyla dünyadaki dengeleri çok iyi okumalarıdır. Oluşan korku psikolojisi ile kendileri için Rusya’yı tehlike görerek, o dönemde sanayileşme ve endüstrileşmeyi sağlayan İngiltere ile dostluk kurarak onlardan teknoloji ve özellikle askeri teçhizat ithal etmişlerdir. Japonya’ nın Rusya’ya karşı İngiltere ile işbirliği stratejisi başarılı bir politika olmuştur. Bu dostluk sayesinde güçlenen Japonya 1894’te kapitülasyonları kaldırmış ve tarihte en erken kapitülasyonları kaldıran devlet olmuştur. Osmanlı’da ise kapitülasyonlar ancak 1922’ de Lozan Antlaşması ile lağvedilebilmiştir.

1899 yılında hazırlanan Meiji anayasasının ardından Japonya Avrupalılaşmıştır. Avrupaya kendini kabul ettirmiştir. Hatta Meiji Anayasasında bulunan Meiji Andı’nda “geçmişin elim adetleri kaldırılacak ve doğanın adil kanunlarına uygun olarak her şey yeniden düzenlenecek”[1] ifadesi Meiji Döneminde Batının ilim ve fennini alıp kültürde ise hala Japon kalmanın yollarının arandığını göstermektedir. Bu anayasa Japonya’nın İngiltere kamuoyunda kabul görmesi için önemlidir. Osmanlı bu dönemde anayasa düzenlemeye çalışmışsa da daha sonra dondurmuştur.

1912 yılına gelindiğindeyse Japonya’nın Osmanlı’dan ayrıştığını ifade eden Prof. Dr. Esenbel, Japon ve Türk toplumu modernleşmesine bakıldığında, bilim ve teknolojiye bakışta gözle görülür farklılıklar bulunduğunu belirtti. 1868’ten 1920’ye kadar olan süreçte Japonya Batı’dan gelen teknolojiyi kullanarak ilerleme sağlayıp, özellikle 19.yüzyılda kırılma noktası gerçekleştirerek teknolojiyi ve makineleşmede büyük başarı elde etmişlerdir. Japonlar’ın 1868’lerde ithalata başlayıp 1920’lerde kendi makinelerini yapacak hâle gelmiş olmaları önemlidir. Alma sürecindeyken üretebilecek hâle gelmişlerdir.
“Teknolojiyi üretme bir siyasettir.” diyen Esenbel, dokuma sanayiinde dokuma makinesi yaparak teknoloji üretir hâle gelen Japonlar’ı Osmanlı’dan ayıranın da bu yönleri olduğunu söyledi. Türk toplumunda gerek Osmanlı döneminde gerekse Cumhuriyet Dönemi’nde teknolojiyi transfer ettikten sonra yeni bir şey üretme bağlamında tutuk davranıldığının altını çizen Esenbel, Japonya’da ise teknolojik dönüşüm isteğnini daha ilk dönemlerde topluma yerleştiğini belirtti.

Modernleşme hareketinin en önemli unsuru olan nüfus artışının Japonya’da da gerçekleştiğini söyleyen Prof. Dr. Selçuk Esenbel, Japon halkının kültürünü devam ettirse bile iş ortamında Batılı kıyafet tarzına geçtiğini, evde 2 ya da 3 ayrı tipte yaşam odaları oluşturduklarını belirtti. Esenbel,”Bugün Japonya siyasi olarak Batılı gibi görünüyor. Yalnız kültür olarak eklektiktir. Herkes gibiyiz imajları vardır. Her toplum modern Batı’yı içermesi gerektiğini bilip ona göre bir model oluşturmaktadır. Ve kendileri için en rahat olan müzakere sürecine girerek değişimlerini gerçekleştiriyorlar.” dedi.

Sonuç olarak Esenbel Japonlar’ın kültürel kimlik oluşturmada başarılı olduğunu, bunun sebebi olarak da “Gerçek gelenek yerine, yeni gelenek icad etmede başarılı olmaları” nı gösterdi. Bugünkü geleneklerin 19.yüzyıl modernleşmesinin getirdiği gelenekler olduğunu vurgulayan Profesör Esenbel, yine Japonya’nın giysisi kimonoyu modernleştirerek modern milli kültür yaratma da başarılı olduğunu söyledi. Cumhuriyetin ilk yıllarında bizde de milli kıyaferin denendiğini belirten Esenbel, fakat bu denemenin başarısızlıkla sonuçlandığını ifade etti.

Özetlemek gerekirse Japonyada ki modernleşme çabasında en belirgin olanın duruma göre kalıp değiştirebilme olduğunu vurgulayan Esenbel’e göre, Japonya değişimi ve modernleşmeyi sağlarken, tüm alanlarda esnek bir yapı sergileyerek dönüşümü içselleştirmiş ve bu şekilde başarıya ulaşmıştır. “Japonya toplumsal olarak belki de içinde hırs barındıran bir isteklilikle değişim sağlanmıştır.” diyerek sözlerini noktalayan Prof. Dr. Selçuk Esenbel programın sonunda katılımcılardan gelen soruları da yanıtladı.

Hazırlayan:Hatice Sürün

			1957
Yer	Makale 25.4.2013	1 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	---
Kaynak	http://www.byv.org.tr/prof-dr-selcuk-esenbel-ile-japon-ve-turk-modernlesmesi-kiyaslamasi-baslikli-bir-soylesi-gerceklestirdik

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Hatice S.
adlı kullanıcının diğer yazıları

	Halep'te Zaman
	Eyyüp Azlal 1578 okuma

	Bizim Bedenimiz Türk Kanımız İslamdır - İsa M
	İsa Muslubaş 1663 okuma

	İnsan Koca İnsan! - İsa Muslubaş
	İsa Muslubaş 1551 okuma

	Yanlış: Yanlıştır...
	İsa Muslubaş 1584 okuma

	Tepedelenli Ali Paşa'nın Gizli Hazineleri
	Aytekin Takar 1919 okuma

	İstanbul'un Surlarını Az Kaldı Müzayedeyle Sa
	Aytekin Takar 1723 okuma

	Herşeyin Başı Eğitimdir Nereden ve Kimlerden
	İsa Muslubaş 2296 okuma

	İznik Ayasofya
	Tekin Gün 2196 okuma

	Her İnsan Kendinden Sonraki Neslinin Kırılma
	Bilal Okumuş 1531 okuma

	II. Kosova Savaşı
	Tekin Gün 1886 okuma

	Goethe, Neden Hafız'a Hayrandı
	Eyyüp Azlal 1732 okuma

	Gençlik Ve Kütüphane
	Eyyüp Azlal 1639 okuma

	Bahar Geldi Hoş Geldi
	Kırşehir Portalı 1653 okuma

	Akort Meselesi 2
	İsa Muslubaş 1648 okuma

	Liselerdeki Eğitim Ve Öğretim En-Kara
	Eyyüp Azlal 1538 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

Japonya Ve Osmanlı Modernleşmesi Üzerine

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri