Japonya Ve Osmanlı Modernleşmesi Üzerine

Yazı Yaz

Makale Yorum Yaz Yazdır Tavsiye Et

25.4.2013 0 yorum 1941 okuma

Vakfımız Mütevelli Heyeti Başkanı Haluk Dortluğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleşen programda Sayın Selçuk Esenbel, “Japon ve Türk Modernleşmesi Kıyaslaması “ başlığı altında iki toplumu karşılaştırarak modernleşme serüvenlerini aktardı bizlere… Bu konuyu tarihsel sürecinde inceleyerek “Japon ve Türk Modernleşmesi” isimli bir kitap yazmış olan Esenbel, “Japon ve Türk toplumu birbirine benziyor diye bir algı var, biz bugün bu algının ne kadar doğru ya da yanlış olduğunu konuşacağız.” diyerek sözlerine başladı.

Bilindiği gibi her iki toplum da tarihlerinin belirli bir döneminde Batılılaşma geçirmiş toplumlardır. Ve yine bunun akabinde de hem Japon hem Türk toplumunda belli kimlik ve aidiyet sorunları olmuştur.

ESENBEL, Osmanlı’da Tanzimat’tan beri bir Islahat hareketi olduğunu vurgulayarak, bizim bu olguyu modernleşme olarak görmemizinse yeni olduğunu söyledi. Modernleşme kavramının 1966 yılında üretilmiş olan yeni bir kavram olduğunu, hatta 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıktığını ifade eden Selçuk Esenbel, kişilerin o zaman ki düşünce ve niyetlerinin de iyi okunup anlaşılması gerektiğinden bahsederek, “Maddi koşullar, niyetleri belirler.” diyerek sözlerine devam etti.
Japonya’daki modernleşmeyi anlamamız için en büyük dönüşümün yaşandığı 1868 -1912 arasındaki Meiji Dönemi’ne bakılması gerektiğini ifade eden Esenbel, bu dönemden 10 yıl önce 1858 yılında Tokugawa hanedanı döneminde beyliklerle yönetilen ve merkezi hükümet tarafından idare edilen dönemde dönüşümün başladığını belirtti. Bu dönemi Polonya ile de benzeştirebileceğimizi söyleyen Prof. Dr. Selçuk Esenbel, buna sebep olarak da güçlü bir aristokrat sınıfın varlığını gösterdi. Bu dönemde Japonya’da istikrarlı ama otoriter bir rejim mevcut olduğunu söyleyen Esenbel, ülkenin Asya da ki algısının özellikle Çin’de “Bulutların Arkasındaki Krallık” olduğunu vurguladı. Japonya’da dinin, 6.yy’dan itibaren karma olduğunu, Budizm ve Şinto inancının benimsendiğini anlatan Selçuk Esenbel, 1868 yılında da genç samurayların Tokugawa’yı devirip meşruiyeti İmparatordan alarak yönetime geçtiklerinden bahsetti. Bu dönemde değişimi başlatan önemli bir olay olarak da 1853 yılında ABD’nin dört gemilik bir filosunun Tokyo körfezine demir atmasını aktaran Esenbel, ardından bir sonraki yıl daha büyük bir donamayla gelen ABD filosu etkisiyle bir dostluk anlaşması, dört yıl sonra da 1858 yılında bir ticaret anlaşması(kapütülasyonlar) imzalandığını belirtmiştir. Hatta zorunlu yapılan bu kapitülasyon antlaşmaları sonucunda da 1861 yılında beyliklerde isyan çıkararak on yıla yakın iç savaş döneminin ardından, İmparator Meiji başa geçmiş ve yeni bir dönem başlamıştır.

Esenbele’e göre Japonya da ki dönüşüm sürecinin başlama sebebi, kapitülasyonlar nedeniyle bir yok olma sürecine girdikleri düşüncesi ile yaşadıkları paniktir. Osmanlı toplumunda böyle bir korku ve panik olmamıştır. Meiji döneminde Japon toplumunu sürükleyen ve kalkınma hamlesini gerçekleştirmesini sağlayan motivasyon “güçlenmemiz lazım” anlayışıdır. Asya da ki diğer ülkelerle kendilerini karşılaştırarak yok olan bir devlet haline gelmeme adına toplumsal bir çaba ile değişimi hızlandırmışlardır. Ve Meiji dönemini Osmanlı’ dan ayıran en önemli özellik, Japonların kendi coğrafi konumları dolayısıyla dünyadaki dengeleri çok iyi okumalarıdır. Oluşan korku psikolojisi ile kendileri için Rusya’yı tehlike görerek, o dönemde sanayileşme ve endüstrileşmeyi sağlayan İngiltere ile dostluk kurarak onlardan teknoloji ve özellikle askeri teçhizat ithal etmişlerdir. Japonya’ nın Rusya’ya karşı İngiltere ile işbirliği stratejisi başarılı bir politika olmuştur. Bu dostluk sayesinde güçlenen Japonya 1894’te kapitülasyonları kaldırmış ve tarihte en erken kapitülasyonları kaldıran devlet olmuştur. Osmanlı’da ise kapitülasyonlar ancak 1922’ de Lozan Antlaşması ile lağvedilebilmiştir.

1899 yılında hazırlanan Meiji anayasasının ardından Japonya Avrupalılaşmıştır. Avrupaya kendini kabul ettirmiştir. Hatta Meiji Anayasasında bulunan Meiji Andı’nda “geçmişin elim adetleri kaldırılacak ve doğanın adil kanunlarına uygun olarak her şey yeniden düzenlenecek”[1] ifadesi Meiji Döneminde Batının ilim ve fennini alıp kültürde ise hala Japon kalmanın yollarının arandığını göstermektedir. Bu anayasa Japonya’nın İngiltere kamuoyunda kabul görmesi için önemlidir. Osmanlı bu dönemde anayasa düzenlemeye çalışmışsa da daha sonra dondurmuştur.

1912 yılına gelindiğindeyse Japonya’nın Osmanlı’dan ayrıştığını ifade eden Prof. Dr. Esenbel, Japon ve Türk toplumu modernleşmesine bakıldığında, bilim ve teknolojiye bakışta gözle görülür farklılıklar bulunduğunu belirtti. 1868’ten 1920’ye kadar olan süreçte Japonya Batı’dan gelen teknolojiyi kullanarak ilerleme sağlayıp, özellikle 19.yüzyılda kırılma noktası gerçekleştirerek teknolojiyi ve makineleşmede büyük başarı elde etmişlerdir. Japonlar’ın 1868’lerde ithalata başlayıp 1920’lerde kendi makinelerini yapacak hâle gelmiş olmaları önemlidir. Alma sürecindeyken üretebilecek hâle gelmişlerdir.
“Teknolojiyi üretme bir siyasettir.” diyen Esenbel, dokuma sanayiinde dokuma makinesi yaparak teknoloji üretir hâle gelen Japonlar’ı Osmanlı’dan ayıranın da bu yönleri olduğunu söyledi. Türk toplumunda gerek Osmanlı döneminde gerekse Cumhuriyet Dönemi’nde teknolojiyi transfer ettikten sonra yeni bir şey üretme bağlamında tutuk davranıldığının altını çizen Esenbel, Japonya’da ise teknolojik dönüşüm isteğnini daha ilk dönemlerde topluma yerleştiğini belirtti.

Modernleşme hareketinin en önemli unsuru olan nüfus artışının Japonya’da da gerçekleştiğini söyleyen Prof. Dr. Selçuk Esenbel, Japon halkının kültürünü devam ettirse bile iş ortamında Batılı kıyafet tarzına geçtiğini, evde 2 ya da 3 ayrı tipte yaşam odaları oluşturduklarını belirtti. Esenbel,”Bugün Japonya siyasi olarak Batılı gibi görünüyor. Yalnız kültür olarak eklektiktir. Herkes gibiyiz imajları vardır. Her toplum modern Batı’yı içermesi gerektiğini bilip ona göre bir model oluşturmaktadır. Ve kendileri için en rahat olan müzakere sürecine girerek değişimlerini gerçekleştiriyorlar.” dedi.

Sonuç olarak Esenbel Japonlar’ın kültürel kimlik oluşturmada başarılı olduğunu, bunun sebebi olarak da “Gerçek gelenek yerine, yeni gelenek icad etmede başarılı olmaları” nı gösterdi. Bugünkü geleneklerin 19.yüzyıl modernleşmesinin getirdiği gelenekler olduğunu vurgulayan Profesör Esenbel, yine Japonya’nın giysisi kimonoyu modernleştirerek modern milli kültür yaratma da başarılı olduğunu söyledi. Cumhuriyetin ilk yıllarında bizde de milli kıyaferin denendiğini belirten Esenbel, fakat bu denemenin başarısızlıkla sonuçlandığını ifade etti.

Özetlemek gerekirse Japonyada ki modernleşme çabasında en belirgin olanın duruma göre kalıp değiştirebilme olduğunu vurgulayan Esenbel’e göre, Japonya değişimi ve modernleşmeyi sağlarken, tüm alanlarda esnek bir yapı sergileyerek dönüşümü içselleştirmiş ve bu şekilde başarıya ulaşmıştır. “Japonya toplumsal olarak belki de içinde hırs barındıran bir isteklilikle değişim sağlanmıştır.” diyerek sözlerini noktalayan Prof. Dr. Selçuk Esenbel programın sonunda katılımcılardan gelen soruları da yanıtladı.

Hazırlayan:Hatice Sürün

			1941
Yer	Makale 25.4.2013	1 kişi beğendi 0 kişi beğenmedi
Etiket	---
Kaynak	http://www.byv.org.tr/prof-dr-selcuk-esenbel-ile-japon-ve-turk-modernlesmesi-kiyaslamasi-baslikli-bir-soylesi-gerceklestirdik

Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Giriş yapın

Hatice S.
adlı kullanıcının diğer yazıları

	Eş-Bomba
	Son Osmanlı 2136 okuma

	Operasyon
	Son Osmanlı 1513 okuma

	Operasyon
	Son Osmanlı 2186 okuma

	Hedef Üçlü!
	Son Osmanlı 1600 okuma

	Yüksek Tansiyon
	Son Osmanlı 2491 okuma

	Sahte Kavga
	Son Osmanlı 1593 okuma

	Hilalin Mesajı
	Son Osmanlı 1638 okuma

	Avrupa Çatırdıyor
	Son Osmanlı 1534 okuma

	Dağ Ele Geçti
	Son Osmanlı 1440 okuma

	Tataristan İzlenimleri
	Eyyüp Azlal 1554 okuma

	Yabancı Model
	Son Osmanlı 1522 okuma

	Güç Gösterisi
	Son Osmanlı 1908 okuma

	İdil Volga‘da Gün Batımını Görmek 1
	Eyyüp Azlal 1434 okuma

	Belge'li Pkk'lılar
	Son Osmanlı 1570 okuma

	İdil'de Gün Batımı 2
	Eyyüp Azlal 1599 okuma

	Birşeyler yaz


Adınız :
Gidecek E-posta :


Adınız :
Rapor nedeni :

Adana	Bitlis	Giresun	Kırşehir	Sakarya
Adıyaman	Bolu	Gümüşhane	Kilis	Samsun
Afyonkarahisar	Burdur	Hakkari	Kocaeli	Siirt
Ağrı	Bursa	Hatay	Konya	Sinop
Aksaray	Çanakkale	Iğdır	Kütahya	Sivas
Amasya	Çankırı	Isparta	Malatya	Şanlıurfa
Ankara	Çorum	İstanbul	Manisa	Şırnak
Antalya	Denizli	İzmir	Mardin	Tekirdağ
Ardahan	Diyarbakır	Kahramanmaraş	Mersin	Tokat
Artvin	Düzce	Karabük	Muğla	Trabzon
Aydın	Edirne	Karaman	Muş	Tunceli
Balıkesir	Elazığ	Kars	Nevşehir	Uşak
Bartın	Erzincan	Kastamonu	Niğde	Van
Batman	Erzurum	Kayseri	Ordu	Yalova
Bayburt	Eskişehir	Kırıkkale	Osmaniye	Yozgat
Bilecik	Gaziantep	Kırklareli	Rize	Zonguldak
Bingöl

Japonya Ve Osmanlı Modernleşmesi Üzerine

Paylaşımlarda Bulunun

Türkiye'nin Şehirleri